На Европа следната година ќе и биде многу потешко да ги наполни складиштата за гас отколку оваа зима, па сметките веројатно ќе останат високи, а владите би можеле да прибегнат кон непријатни мерки за рационализација кои досега ги избегнуваа, пишува Ројтерс.
Залихите на руски гас, кои со децении доминираа во европската потрошувачка, пресушија или се значително намалени, така што повторното полнење на складиштата ќе биде многу потешко кога ќе се испразнат на почетокот на следната година, ссе наведува во анализата на Ројтерс
Се додава дека трошоците за купување гас на отворениот пазар, наместо преку долгорочни поволни договори, исто така ќе бидат товар за владите, кои со месеци се притиснати од високите трошоци за енергија кои ја доведоа инфлацијата на највисоките нивоа во последните децении. .
Годинава се пополнија складиштата во Европската Унија и до 96 отсто во ноември. Беше можно да се ограничи потрошувачката до одреден степен за време на невообичаено благото зимско време, но декемвриското студено време предупредува на важноста на пополнетост на складиштата.
„Многу од околностите што им овозможија на земјите на ЕУ да ги наполнат своите складишта пред зимата, можеби нема да се повторат следната година“, предупреди извршниот директор на Меѓународната агенција за енергија (ИЕА) Фатих Бирол. ИЕА објави дека Европа може да се соочи со недостиг од речиси 30 милијарди кубни метри гас следната зима, што е речиси седум отсто од побарувачката во 2021 година.
Цевководи наспроти ЛНГ
Пред Русија да ја нападне Украина во февруари, што предизвика западни санкции, таа обезбедуваше приближно 40 отсто од снабдувањето со гас во Европа. Од нив, околу 65 отсто пристигнуваа преку гасоводот Северен тек до Германија, а остатокот преку гасоводите низ Украина.
Испораките преку Украина продолжуваат, но се во постојана опасност бидејќи војната со Русија продолжува, додека испораките преку Северниот тек се стопирани од крајот на август. Постои сомнеж дека снабдувањето е прекинато поради саботажа и не се очекува гасоводот да биде наскоро повторно во функција.
Аналитичарите на компанијата „Вуд Мекензи“ предвидуваат дека во сезоната на полнење за 2023 година, од април до крајот на септември, во Европа ќе пристигнат и до 25 милијарди кубни метри помалку руски гас. Европските залихи се очекува да бидат околу 55 милијарди кубни метри до крајот на март, или нешто повеќе од половина од просторот за складирање, во споредба со сегашните нивоа од околу 84 проценти.
Европската Комисија одреди дека складиштата мора да бидат полни 90 отсто до 1 ноември 2023 година.
Врз основа на прогнозата за просечна цена на гасот во 2023 година од 95 евра за мегават час, се пресметува дека ваквото исполнување на целта ќе ја чини Европа околу 58 милијарди евра, слично на трошоците за полнење што аналитичарите ги пресметаа и за оваа година.
Времето и цената ја одредуваат побарувачката
Трошоците за енергија бараат фокусирање на намалување на потрошувачката на гас, која според проценките на аналитичарите се намали за околу една четвртина на годишна основа во октомври и ноември.
Германскиот автомобилски гигант Мерцедес-Бенц, на пример, соопшти дека може да ја намали потрошувачката на гас до 50 отсто оваа година со користење на повеќе обновлива електрична енергија, додека трговците на мало низ Европа ги затемнуваат светлата и ги исклучуваат рекламите.
Голем пад на потрошувачката доаѓа и од индустриските сектори кои се принудени да го ограничат производството кое стана неекономично поради високите цени на бензинот, а некои компании го префрлаат производството во региони со поевтина енергија.
Колку може да се намали побарувачката во голема мера зависи од временските услови, но и од цената.
Кога температурите во Европа паднаа на почетокот на месецот, германската Федерална агенција за мрежи објави дека Германија – најголемиот европски потрошувач на гас – по првпат не ги исполнила целите за заштеда на гас.
Борба за залихи
Течен природен гас (LNG) е исто така истакнат начин за зголемување на залихите.
Земјите како Германија, Полска и Холандија изградија или проширија терминали за ЛНГ каде пристигнуваат поморски товари со ЛНГ од целиот свет. Капацитетот за увоз на ЛНГ во Европа и Британија ќе се зголеми за околу 25 отсто до крајот на 2023 година во однос на нивото од 2021 година, покажаа податоците собрани од американската Администрација за енергетски информации.
Сепак, изградените капацитети не гарантираат автоматски сигурност при снабдувањето.
Пониската побарувачка и високите цени оваа година ги натераа кинеските купувачи во голема мера да го избегнат пазарот на ЛНГ, а некои испораки наменети за азиските купувачи беа пренасочени кон Европа. Но, тоа можеби нема да се случи следната година, па Европа може да се соочи со силна конкуренција за ЛНГ и зголемени трошоци. Така, потрошувачката во Азија може да стане главниот спротивен ветер за Европа да купува гас.
Напорите на Европа за воведување ограничувања на цената на гасот во Европската Унија може дополнително да ги загрозат обидите на ЕУ да ги осигура товарите, според некои земји како Германија, кои се спротивставија на таков план.
Имено, рекордно високите цени во Европа, колку и да беа болни, и помогнаа на ЕУ годинава да обезбеди рекордни количини на увезен ЛНГ. Референтните европски цени на гасот го достигнаа својот врв во август, над 300 евра за мегават час.
Министрите за енергетика на земјите-членки во понеделникот се договорија механизмот за ограничување на цената на гасот да се активира кога цената ќе достигне 180 евра за мегават час и 35 евра повеќе од референтната цена на ЛНГ во период од три работни дена. Времето ќе ја покаже оправданоста на таа одлука.
Ројтерс/Хина
