Се чини дека „црвените линии“ на Блискиот Исток се поминати – Израел го нападна иранскиот дипломатски објект во Сирија, а Иран возврати со тоа што за прв пат изврши директен напад врз Израел од нејзина територија. Иако речиси сите 300 ирански проектили кои летаа на цели во Израел беа соборени, сега сите се прашуваат каков може да биде одговорот на премиерот Бенјамин Нетанјаху и воениот кабинет, пишува Еуроњуз.рс.
Аналитичарите велат дека тоа функционира и Израел и Иран можат на некој начин да бидат задоволни, но предупредуваат дека последната ескалација покажува колку е запалива ситуацијата на Блискиот Исток.
Во претходниот период дипломатите беа многу вклучени во намалувањето на тензиите меѓу Израел и Иран. Генералниот секретар на Обединетите нации на специјална седница на Советот за безбедност ги повика двете страни на максимална воздржаност и деескалација.
Израелскиот амбасадор вели дека Иран ја прекршил Повелбата на ОН и меѓународното право со нападот на Израел.
„Овој напад ја премина секоја црвена линија, а Израел го задржува законското право да возврати. Ние не сме жаба во зовриена вода. Ние сме нација на лавови. Советот за безбедност мора да го осуди Иран за неговиот терор“, изјави израелскиот амбасадор Гилан Ердан.
Од друга страна, иранскиот претставник наведува дека Иран се бранел бидејќи Советот за безбедност не го осудил нападот врз иранскиот конзулат во Дамаск.
Америка и Велика Британија го осудија иранскиот напад, за кој тврдат дека се заканува да го уништи целиот регион.
Израелските лидери и припишуваат заслуга на меѓународната воена коалиција за спречување директен напад од Иран велејќи дека координираната реакција е почетна точка за „стратешки сојуз“ против Техеран.
Кои се следните чекори?
Клучното прашање на кое сега сите бараат одговор е – што понатаму? Меѓународниот уредник на Би-би-си, Џереми Боуен, во својата анализа вели дека израелскиот воен кабинет користел вообичаена фраза за да ги опише следните чекори: „Тие ќе одговорат на начин и во време по сопствен избор“.
Тој исто така забележува дека сега се издвојува кохезијата меѓу Израел и неговите сојузници и укажува на зборовите на опозицискиот лидер Бени Ганц, кој стана дел од воениот кабинет по нападот на Хамас на 7 октомври.
„Израел против Иран, светот против Иран. Тоа е резултатот. Тоа е стратешко достигнување што треба да го искористиме за безбедноста на Израел“, рече тој.
Според зборовите на Бени Ганц, не е исклучена можноста за нов напад врз ирански цели или прв отворен напад на Израел на територијата во Иран (патем, Израел постојано ја таргетирал иранската нуклеарна програма преку сајбер напади или убиства на научници и службеници). Но, можеби сега има доволно време за дипломатски одговор по состанокот на групата Г7, најбогатите земји во светот.
Како што пишува Боуен, израелскиот напад врз иранскиот дипломатски објект во Дамаск е најопасната ескалација на конфликтот на Блискиот Исток откако Хамас го нападна Израел. Одлуката за тој напад не била договорена со Американците. Израел веројатно оцени дека можноста за елиминирање на високи команданти на Корпусот на Исламската револуционерна гарда (ИРГЦ) е ризик што вреди да се преземе.
Многу брзо стана јасно дека Иран ќе одговори, но …
Тој додава дека Израел јавно нуди неубедлив аргумент дека присуството на високи воени офицери во дипломатските простории ја направило зградата легитимна цел. Но, најважно, Иран тоа го протолкува како напад на сопствена почва.
Давајќи го својот поглед на ситуацијата на Блискиот исток во анализа за Еуроњуз, коментаторот на надворешна политика, Бошко Јакшиќ, предупредува дека би се рекло дека никој не сака голема војна, но дека сите треба да покажат дека се подготвени за тоа.
Тој наведува и дека израелскиот воен кабинет не донел конечна одлука, но повторил дека Израел го задржува правото да возврати. Сепак, како што истакнува, кабинетот на Бенјамин Нетанјаху треба да извлече значајна лекција од фактот што иранскиот напад беше спречен со помош на сојузниците.
„Се испостави дека поддршката на западните и некои арапски сојузници е повеќе од неопходна. Големото прашање е дали израелските сили, без разлика на технолошки софистицираната армија, ќе можат да се справат со толкав број беспилотни летала и крстосувачки ракети. Што би се случило доколку Иран возврати со 1.000 дронови и проектили?“, праша Јакшиќ.
Како што забележува, токму тоа го обврзува премиерот на Израел да се откаже од политиката што ја водел за време на војната во Газа кога апсолутно ги игнорирал сите барања, совети и желби кои доаѓаат од Вашингтон. Тој, исто така, смета дека поради ова, Нетанјаху овојпат би морал добро да размисли додека планира евентуален нов напад, што значи избегнување каква било операција на иранска територија.
Сега е клучно да се „повлече линијата“
Џереми Боуен посочува на уште еден интересен развој на ситуацијата, а тоа е дека Иран избра да не го изврши нападот со суперсонични балистички ракети, туку со бавни дронови, кои беа на радарските снимки два часа пред да се приближат до целите. И тој наведува дека речиси сите беспилотни летала и проектили се запрени, не само поради значителните способности на Израел за воздушна одбрана, туку и поради помошта од сојузниците.
„Претседателот Бајден го исполни своето ветување – „железна“ безбедност за Израел, односно испрати порака: „Ви го чуваме грбот“, а за возврат, Американците сакаат едно нешто – воздржаност. Претседателот Џозеф Бајден испрати јасна порака порака до премиерот Нетанјаху Израел. Ираксиот напад беше спречен, Израел победи, не правете дополнителна ескалација со изведување воени напади против Иран“, вели Боуен, додавајќи дека висок западен дипломат му рекол дека сега е клучно да се повлече линија и да се запре понатамошната ескалација.
Уредникот на Би-Би-Си додава дека се чини дека „повлекувањето на линијата“ е токму она на што се надева Иран и дека Иранците сакаат да ја „оладат ситуацијата“ што се подготвува веќе две недели. Во прилог на ова, тој наведува дека не бил извршен напад од целосен размер врз Израел бидејќи Иран може да истрела уште многу ракети благодарение на зајакнувањето на своите ракетни сили. Покрај тоа, Хезболах во Либан можеше да се вклучи во сеопфатна офанзива, но тоа не беше случајот.
„Бајден на крстопат“
Всушност, пред неколку дена во фокусот на меѓународната јавност беше раздорот меѓу Нетанјаху и Бајден, поради гладот предизвикан од израелската блокада на Газа. Сега се зборува за нивното единство, но она што не е променето е дека Американците сакаат да најдат начин да го запрат лизгањето во сеопфатна војна на Блискиот Исток.
Бошко Јакшиќ сликовито зборува за ситуацијата во која се наоѓа претседателот на САД со зборовите: „Бајден е на крстопат“.
„Војната во Газа го стави на тој крстопат, бидејќи тој постојано се обидува да балансира помеѓу растечките осуди на израелската бруталност кон Палестинците во Газа и, од друга страна, неговите обврски кон неговиот стратешки сојузник. Таа линија не е лесна за препознавање. Мислам дека Иран им даде можност и на Бајден и на Нетанјаху да ги поправат на некој начин нивните нарушени односи, но тоа најмногу ќе зависи од израелскиот премиер, кој до сега многу често знаеше да се однесува многу непредвидливо и спротивно на желбите не само на Америка и нејзините западни сојузници, туку и на светот и на израелската јавност“, изјави Јакшиќ за Еуроњуз.рс.
Тој заклучува дека топката сега е апсолутно во рацете на Нетанјаху и дека верува дека треба да очекуваме некаков одговор што тој смета дека е должен да го даде, но дека ќе се избегнат директни напади врз Иран.
