Српскиот тенисер Новак Ѓоковиќ го претрпе најтешкиот пораз во кариерата во 2010 година. Во четврт-финалето на Ролан Гарос, загуби од Јирген Мелцер (Австрија) по голем пресврт, откако поведе со 2:0 во сетови, па ги загуби следните три (3:6, 2:6, 6:2, 7:6, 6:4). По тој меч, српскиот тенисер бил уништен до тој степен што изјавил дека решил да се повлече од тенисот и да ѝ стави крај на кариерата.
Бил бесен, рекол дека му е доста од сè, откри Били Опенхајмер, асистентот на познатиот американски писател Рајан Холидеј, автор на бестселерот „Пречката е патот“, кој ги анализираше неговите потег и начин на размислување. Тој направи детална анализа на сето она што го правел Новак во тоа време, од професионална гледна точка.
– Неговиот тренер, Маријан Вајда, потоа го праша зошто почнал да се занимава со спорт. Сфаќајќи дека проблемот е во фокусот на пласманот, рекордите, титулите и очекувањата, Ѓоковиќ одговори дека „ментално е на многу лошо место“. Потоа размислуваше за прашањето на Маријан и се сети дека, како дете, сакал да го држи рекетот в раце – ја започна Опенхајмер својата анализа.
Прво се фокусираше на разговорот меѓу Ѓоковиќ и Вајда во тие моменти.
– Го праша дали сè уште му се допаѓа, и доби потврден одговор, Новак му рече дека „сè уште му се допаѓа, без разлика дали е финале на грен-слем или тренинг, дека сака да игра“. Тој му објасни тогаш дека ова треба да му биде извор на енергија и дека треба да ги остави настрана размислувањата за титулите, рангирањето и очекувањата и желбите на другите, предлагајќи му да одмори неколку недели.
Новак го направи токму тоа, отиде на одмор, но тоа не траеше долго. Следното утро стана и имаше голема желба да го земе рекетот, отиде на терен. Новак изјави дека по тој момент, никогаш не погледнал назад.
Што се случи по тоа? Таа 2011 година му беше најдобра во кариерата, претходната година ја заврши со освојување на Дејвис купот и стана непобедлив. Победи на 43 меча по ред, освои три грен-слема, првиот Вимблдон во кариерата, а 2011 година ја заврши како прв на рангирањето. „Почнав да играм слободно, повторно станав тоа дете како кога почнав да играм тенис“, се присети Ѓоковиќ.
Како изгледа од професионална гледна точка, објасни Били.
– Има збор за тоа, се вика автотелично, тоа е како дете што прави нешто по ред. Доаѓа од грчкиот збор „авто“ што значи „сам“ и „телос“ што значи „крај“. За разлика од некој чиј фокус е на титулите, рекордите, очекувањата, за автотеликата, самата работа е победа. Можеш да ги контролираш трудот и работата, а не исходот. Рајан еднаш ми рече дека тоа е нешто што треба да го сакаш, да се доведеш на место каде што самата работа е победа и дека сè над тоа е награда – објаснува Опенхајмер.
Тој продолжи да објаснува што точно е автотелик.
– Кога ќе го слушнете зборот „autotelic“, знајте дека тоа се луѓе што ја опишуваат својата работа како игра, го сакаат тоа што го работат и грешат кога мислат дека тоа е благосостојба во секое време.
Тој продолжи да објаснува што мисли точно.
– Еден од моите омилени автотели е Родни Мулен, познат скејтер, кој и денес лизга. Тој објасни дека има денови кога едноставно не сака да излезе на лизгалиштето, чувствува болка, чувствува како да не напредува, се чувствува поразено. Токму таква е природата на љубовта, се појавуваат омраза и болка, и токму овој магнетизам ве привлекува.
Го спомена и неодамна завршениот Вимблдон, каде што Карлос Алкараз го победи Ѓоковиќ.
– Го видовме моментот кога Новак, во напад на бес, го скрши рекетот, признавајќи по мечот дека ќе му треба време да го преболи поразот. Таква е природата на таа љубов, мора да има некоја омраза и болка – заклучил Били Опенхајмер.
