Потпишан историски договор: По 10 години преговори, 30% од морето се става под заштита

418

Нациите постигнаа историски договор за заштита на светските океани по 10 години преговори. Договорот за отворено море има за цел да стави 30% од морето под заштита до 2030 година, со цел да се заштити и обнови морската природа.

Договорот беше постигнат во саботата вечерта, по 38 часа разговори, во седиштето на ОН во Њујорк. Преговорите траеа години поради несогласувањата околу финансирањето и правата за риболов.

Последниот меѓународен договор за заштита на океаните беше потпишан пред 40 години во 1982 година – Конвенцијата на ОН за поморското право.

Тој договор воспостави област наречена отворено море – меѓународни води каде што сите земји имаат право на риба, бродови и истражување – но само 1,2% од овие води се заштитени.

Морскиот живот кој живее надвор од овие заштитени подрачја е изложен на ризик од климатските промени, прекумерниот риболов и транспортот.

Според најновата проценка на глобалните морски видови, речиси 10 отсто се во опасност од исчезнување, според Меѓународната унија за зачувување на природата (IUCN).

Овие нови заштитени подрачја, утврдени во договорот, ќе постават ограничувања за тоа колку може да се врши риболов, бродски патеки и истражувачки активности како што е длабокото ископување – каде што минералите се земаат од морското дно на 200 метри или повеќе, под површината.

Еколошките групи се загрижени дека рударските процеси може да ги нарушат местата за размножување на животните, да создадат загадување со бучавата и да бидат токсични за морскиот живот.

Меѓународниот орган за морското дно, кој го надгледува лиценцирањето, изјави за Би-Би-Си дека напредувањето на „секоја идна активност на длабокото морско дно ќе биде подложна на строги еколошки регулативи и надзор за да се утврди дека се спроведува одржливо и одговорно“.

Мина Епс, директорка на IUCN Ocean Team, рече дека главното прашање е околу споделувањето на морските генетски ресурси.

Морските генетски ресурси се биолошки материјал од растенија и животни во океанот кои можат да биде од корист за општеството, преку фармацевтските производи, индустриските процеси и храната.

Побогатите земји во моментов имаат ресурси и средства за истражување на длабоките океани, но посиромашните земји сакаат да се погрижат сите придобивки што ќе ги најдат да бидат подеднакво поделени.

Д-р Роберт Бласијак, истражувач на океаните на Универзитетот во Стокхолм, рече дека предизвикот е што никој не знае колку вредат океанските ресурси и како тие би можеле да се споделат.

Земјите ќе треба повторно да се состанат за формално да го усвојат договорот, а потоа имаат уште многу работа пред да може да се спроведе договорот.