Инсајдери од Кремљ започнаа операција во последен момент за да спречат екстрадиција на романско-француски платеник од Дубаи, кој е баран во Романија за заговор за државен удар, дознава „Гардијан“.
Хорациу Потра, мистериозен поранешен член на Француската легија на странци, беше уапсен на аеродромот во Дубаи на 24 септември заедно со неговиот син и внук додека се подготвуваа да се качат на лет за Москва. Романските истражители ги обвинија за заговор со сојузникот на Потра, крајнодесничарскиот политичар Калин Георгеску, за „поткопување на уставниот поредок“.
Романските власти го потврдија апсењето на Потра и рекоа дека соработуваат со властите во Обединетите Арапски Емирати за да обезбедат негова екстрадиција. Главниот обвинител им рече на локалните медиуми дека се верува дека Потра бара азил во Русија.
Напорите за блокирање на екстрадицијата ги водат Игор Спивак, раководител на Руското друштво за Блискиот Исток, група тесно поврзана со руското Министерство за надворешни работи, и Александар Калинин, руски брокер роден во Молдавија, кој избега во Москва и регрутира Молдавци да се борат на страната на Русија во Украина.
„Моментално се обидуваме да ја спречиме екстрадицијата на Потра“, рече Спивак во телефонско интервју. „Имаме многу искуство и многу луѓе работат на неговото ослободување“, рече тој, додавајќи дека ангажирал „група наши многу реномирани адвокати“ во ОАЕ и дека самиот планирал да патува во Дубаи.
Порано овој месец, Потра, преку своите адвокати, се обиде да ја поништи потерницата во Романија, но судијата го отфрли барањето.
Кој е Хорациу Потра?
Откритието фрла нова светлина врз врските на Потра со Москва. Со избричена глава и моќна градба, Потра служел во Француската легија на странци пред да работи како телохранител, вклучително и за емирот на Катар. Подоцна основал серија приватни воени компании, распоредувајќи луѓе во конфликти во Централноафриканската Република и Демократска Република Конго. Неговата кариера и личност често се споредуваат со оние на покојниот руски командант Евгениј Пригожин.
Во јануари, паравоената група М23 во Демократска Република Конго зароби околу 300 борци на Потра кои се бореле на страната на владините сили, но подоцна биле ослободени и вратени дома.
План за насилно преземање на власта
Потра неодамна ги привлече насловните страници во Романија како близок соработник на ултранационалистичкиот и проруски политичар Георгеску. Георгеску, 63, поранешен инженер за животна средина, извојува шокантна победа во првиот круг од претседателските избори во Романија минатиот ноември. Во невиден потег, Уставниот суд го поништи резултатот само неколку дена пред вториот круг, наведувајќи наводи за руско мешање.
На почетокот на декември, Потра и околу дваесетина негови соработници беа кратко приведени во Романија додека патуваа во Букурешт, наводно со намера да организираат насилни протести по поништувањето на изборите. Истражителите подоцна пронајдоа нелегално оружје и големи суми пари во неговите резиденции.
Според судските документи што ги видел „Гардијан“, романските обвинители тврдат дека Георгеску се сретнал со Потра и членови на неговата група на фарма за коњи во декември, кратко откако неговата изборна победа беше поништена, за да испланира насилно преземање на власта. Иако Георгеску првично го негираше состанокот, тој ја промени својата приказна откако во романските медиуми се појавија нивни заеднички фотографии. Георгеску продолжува да инсистира дека не се разговарало за планови за државен удар.
Врски со Москва и други обвинувања
Иако Потра претходно негираше какви било врски со Русија, досиејата на обвинителството содржат фотографии, хотелски резервации и авионски билети што докажуваат дека тој се сретнал со рускиот амбасадор во Романија, Валериј Кузмин, и дека често патувал во Москва. Обвинителите, исто така, вклучија фотографии од партнерот на телохранителот на Георгеску, кој позира со чеченски борци и изразува поддршка за Владимир Путин на социјалните мрежи. Телохранителот, кој се борел како платеник во Конго под Потра, исто така бил присутен на состанокот на ранчот.
Потра, исто така, се соочува со обвиненија во Романија за даночно затајување од приходи од платенички активности во Африка и за нелегално финансирање на кампањата на Георгеску. Според текстуалните пораки и фактурите во досиејата, Потра му дал на кандидатот пари и го покрил месечниот изнајмување на луксузна лимузина.
„Можеби можеме да се сретнеме на крајот од следната недела, почнувајќи од петок попладне“, му напишал Георгеску на Потри во порака во август 2024 година. „Изборите се на 24 ноември. Ве молам, ми треба поддршка дотогаш.“
Оперативци во сенка
Степенот на директна вмешаност на Москва во случајот останува нејасен. Сепак, извор со директно познавање на ситуацијата тврди дека руските власти „дале зелено светло“ на Спивак и Калинин да интервенираат во обидот за ослободување на Потра.
Иако Спивак тврди дека неговата вмешаност била „по сопствена иницијатива“, неговото Руско друштво за Блискиот Исток – официјално невладина организација која се претставува како група за човекови права – тесно соработувало со руското Министерство за надворешни работи. „Министерството, се разбира, нè поддржува. Би било тешко да се негира тоа“, призна Спивак, додавајќи дека неговата организација се состои од „многу поранешни вработени во Министерството за надворешни работи и поранешни амбасадори“.
Спивак рече дека се вклучил на барање на Калинин, поранешниот лидер на молдавската проруска Партија на регионите, кој избегал во Русија и оттогаш регрутира Молдавци за борба во Украина. Калинин, кој поседува руски пасош откако му беше одземено молдавското државјанство, е санкциониран од ЕУ и САД за неговата улога во дестабилизацијата на Молдавија како соработник на Кремљ. Тој, исто така, се закани дека ќе ги предводи борците на марш кон Кишињев за соборување на прозападната влада на претседателката Маја Санду.
Молдавски функционер, зборувајќи под услов на анонимност, го опиша Калинин како „руски посредник, веројатно поврзан со нивната тајна служба“. Калинин не одговори на барањето за коментар.
Спивак рече дека треба да отпатува за Дубаи за да се сретне со Потра, но призна дека нивните напори да ја спречат екстрадицијата се неуспешни. Тој додаде дека верува оти платеникот може да биде вратен во Романија. „Ситуацијата е тешка“, заклучи тој.
