Зошто Путин не е против за членството на Украина во ЕУ?

Со оглед на тоа колку Русија е непоколебливо против каква било можност Украина да се приклучи кон НАТО, изненадувачки е што претседателот Владимир Путин, изјави дека Русија нема да има никаков приговор Украина да стане членка на Европската Унија.

„Што се однесува до членството на Украина во Европската Унија, ние никогаш немавме ништо против тоа“, рече Путин за време на неговата посета на Кина. „Што се однесува до НАТО, тоа е сосема друго прашање“.

Сепак, набљудувачите брзо забележаа дека Путин веројатно се обидува да се прикаже како миротворец пред американскиот претседател Доналд Трамп. Исто така, се верува дека изјавата има за цел да купи време, бидејќи процесот на пристапување кон ЕУ сигурно трае со години, па дури и децении, додека членството во НАТО оди побрзо и обезбедува поконкретни безбедносни гаранции, пишува Дојче Веле.

Зошто членството на Украина во ЕУ е прифатливо за Русија?

Во 2013 година, кога тогашниот проруски претседател на Украина, Виктор Јанукович, го суспендираше потпишувањето на договорот за асоцијација со ЕУ, избувнаа масовни протести низ целата земја. Демонстрантите го обвинија дека попуштил под рускиот притисок и свесно го запрел европскиот интегративен процес на Украина со цел да ја задржи во руската сфера на влијание.

Една година подоцна, Украина сепак го потпиша договорот за асоцијација, но многумина тогаш – како и сега – се сомневаа дека Москва никогаш не сакала Киев да се движи кон демократска Европа.

Џорџ Биби, директор за стратегија во Институтот Квинси, верува дека ненадејната изјава на Путин веројатно била тактички потег насочен кон обезбедување меѓународен договор против членството на Украина во НАТО, а во исто време се обидува да го заземе целиот Донбас.

Во моментов, Русија контролира 88 проценти од Донбас, а според „Фајненшл тајмс“, Путин наводно му рекол на Трамп дека ќе ја замрзне фронтовската линија, односно ќе ја признае како де факто граница ако Украина го отстапи целиот регион. Биби верува дека прагматизмот е клучен фактор, бидејќи руската војска е недоволно опремена и слабо опремена. „Руската армија веќе покажа дека не може да ја освои цела Украина“.

Покрај тоа, Путин можеби е загрижен дека европските членки на НАТО ги обновуваат своите запоставени воени индустрии и ветуваат дека ќе ги зајакнат борбените капацитети за прв пат по многу години. Биби тврди дека Путин веројатно разбира дека подготвеноста да се прифати потенцијалното членство на Украина во ЕУ е „неопходна цена“ за избегнување на такво сценарио и постигнување поволни услови во иден мировен договор.

„Ова е дел од долгорочен процес на преговори“, изјави за ДВ Рафаел Лос, експерт за безбедност од Европскиот совет за надворешни односи (ECFR). „Откако сите ќе се согласат дека членството на Украина во НАТО не е опција, Путин може да влијае на процесот на проширување на ЕУ преку своите сојузници во блокот“, како што се унгарскиот премиер Виктор Орбан и словачкиот премиер Роберт Фицо.

Не НАТО, да ЕУ
Русија долго време го сметаше проширувањето на НАТО како закана за нејзината безбедност, и покрај повторените тврдења од членовите на НАТО дека тоа е одбранбен сојуз.

„НАТО има посебно место во руската психологија“, рече Етјен Соула, менаџер за Европа и соработник на Алијансата за зачувување на демократијата (ASD) во Германскиот Маршалов фонд (GMF). „ЕУ не се перцепира како сериозна воена закана бидејќи на европските сојузници им е потребна американска поддршка за да бидат целосно оперативни.“

Покрај тоа, членството во НАТО е релативно побрз процес од пристапувањето во ЕУ, што бара низа реформи и усогласување на законите и практиките со европските стандарди.

„Путин знае дека процесот на пристапување во ЕУ е долгорочен и дека му дава доволно време и можност да се меша преку Фиц и Орбан и да го забави тој процес“, додава Лос. „Тој им нуди морков (членство во ЕУ) на корисните идиоти на Западот – терминот што советското разузнавање го користеше за луѓе кои лесно паѓаат на пропаганда“, рече Лос. „Русите се вешти во маркетингот на дипломатски предлози без вистинска намера да ги спроведат.“

Биби пишува дека Путин веројатно очекувал дека Трамп ќе изврши притисок врз европските партнери да го забрзаат процесот на пристапување – знаејќи дека тоа сè уште може да потрае со години, ако не и децении.

Членство во ЕУ: Недоволна безбедносна гаранција?
Без оглед на тоа што Русија прифаќа или одбива, Украина има свои приоритети, а сигурните безбедносни гаранции во моментов се на врвот на листата.

„Штом војната заврши, Русија ќе ги интензивира своите хибридни активности во Украина“, предупредува Соула. „Без одреден степен на безбедносни гаранции – под што мислам на американски гаранции – членството во ЕУ звучи празно.“

Иако ЕУ има клаузула за заемна одбрана што обезбедува заштита и поддршка на членовите, експертите веруваат дека без американска поддршка, Европа останува ранлива. Лос додава дека членството во ЕУ е дел од поширок пакет, но дека безбедносните гаранции мора да бидат такви што навистина ќе ја одвратат Русија од повторен напад.

„Путин не направил никакви отстапки, тој сè уште е против можното идно членство на Украина во ЕУ“, објаснува Лос. „Ова е негова тактичка игра за купување време, избегнување на санкциите од САД и подготовка на теренот за нова инвазија.“