„Зона на опасност“ во Европа за која малкумина знаат: Сувалкискиот коридор, најранливата точка на НАТО

Тесниот појас земја помеѓу Литванија и Полска, познат како Сувалкискиот коридор (или Сувалкиски превој), често е опишан од воените аналитичари како „најранлива точка“ или „опасна зона“ на НАТО. Доколку избувне конфликт меѓу НАТО и Русија, коридорот би можел да стане критична точка на жариште.

Постојат стравувања дека доколку Русија, заедно со Белорусија, употреби воена сила за да го затвори коридорот, таа би можела да ги отсече балтичките држави – Литванија, Латвија и Естонија – од нивните сојузници на НАТО во Европа.

Во јуни 2025 година, шефот на одбраната на Германија, генерал Карстен Бројер, изјави за Би-Би-Си дека земјите-членки на НАТО мора да се подготват за потенцијален руски напад во следните четири години.

Тој, исто така, предупреди дека Русија произведува стотици тенкови годишно, од кои многу би можеле да се користат за напад на источниот крило на НАТО до 2029 година или можеби дури и порано. Генерал Бројер го опиша Сувалкискиот коридор како една од најранливите области.

Сувалкискиот коридор е 65-километарска копнена лента помеѓу членките на НАТО, Полска и Литванија. Коридорот ги поврзува балтичките држави со остатокот од Европа и ја одделува Белорусија од силно утврдената руска енклава Калининград. Тоа е единствениот копнен пат за силите на НАТО да стигнат до Литванија, Латвија и Естонија. Трите земји се сметаат за Ахилова пета на НАТО во Балтикот поради нивните релативно мали воени капацитети во споредба со остатокот од алијансата, пишува БиБиСи во анализата.

Литванија, една од балтичките држави, е на северната страна од линијата, додека Полска е на југ. Линијата го изолира Калининград од Русија и рускиот сојузник Белорусија.

„Единствениот начин Калининград да има пристап до Русија во моментов е по воздушен пат и преку Финскиот Залив до областа на Санкт Петербург“, објаснува Мајк Кеј, водител на Security Brief на Би-Би-Си, поранешен пилот на хеликоптер во британската армија и стратешки воен планер.

„Затоа, Сувалкскиот коридорот е најкратката рута преку која може да се создаде некаков копнен коридор помеѓу Калининград и Белорусија.“

И Калининград и Сувалкскиот коридор се сметаат за главни слаби точки што Русија би можела да ги искористи за да ги отсече балтичките држави од остатокот од Европа по копно, а потоа да ги блокира од морето.

Теренот, покриен со шуми, ридови и езера, е поповолен за бранителите отколку за напаѓачите, што ги отежнува воените операции од големи размери.

Стратешката локација на Сувалскиот коридор го прави клучен за одбранбените позиции на НАТО во Централна и Источна Европа.

Во декември 2015 година, неколку месеци по анексијата на Крим од страна на Русија, тогашниот командант на американските сили во Европа, генерал-потполковник Бен Хоџис, го привлече вниманието кон ранливоста на регионот на прес-конференција во Пентагон, посебно споменувајќи го зголемениот број „руски вонредни вежби“.

И во извештајот од 2018 година „Обезбедување на Сувалскиот коридор: Стратегија, државничко водство, одвраќање и одбрана“, генералот Хоџис го опиша Сувалскиот коридор како жариште и предложи практични мерки за зајакнување на присуството и капацитетите на НАТО во регионот.

За Полска, коридорот е поважен отколку за речиси која било друга земја. Тука се води трговијата со балтичките држави преку сложена патна и железничка инфраструктура. А, во воена смисла, тој има клучно логистичко значење.

Естонија, Латвија и Литванија го зајакнуваат делот од нивните граници од 1.600 километри, воено најизложениот дел од источниот крило на НАТО. Сите три земји почнаа да копаат противтенковски ровови како дел од заедничката иницијатива за Балтичка одбранбена линија објавена во јануари 2024 година.

Сличен проект за одбранбена линија наречен „Проект Источен штит“ е започнат и во Полска за обезбедување на источната граница на Полска со Белорусија и Калининград. Властите започнаа со изградба на бариери, огради и воени објекти во ноември 2024 година. Се очекува проектот да биде завршен до 2028 година.

Европскиот парламент, исто така, усвои резолуција во април 2025 година со која ги признава Источниот штит и Балтичката одбранбена линија како клучни проекти за заедничка безбедност.

Иако аналитичарите се согласуваат дека Русија претставува закана, директен напад врз Сувалкискиот коридор останува малку веројатен сè додека трае војната во Украина, пишува БиБиСи.

„Русија има агресивни цели кон североисточниот дел на НАТО“, вели Јустина Готковска, заменик-директор на Центарот за источни студии (OSV) и раководител на Одделот за безбедност и одбрана.

„Додека војната во Украина трае, можноста Русија да ги нападне балтичките држави, Полска, Финска, Шведска и други европски земји останува многу мала“, додаде таа.

„Но, ако имаме крај на војната во Украина во корист на Русија, Русија може да биде подготвена да се соочи со земјите од НАТО тука во нашиот регион и да започне вооружен конвенционален напад врз балтичките држави, Полска, Финска и други земји во регионот.“

Но, според украинскиот радиодифузер TSN и веб-страницата за воени анализи Tochny, сателитските снимки сугерираат дека Русија развива масивен објект за електронско разузнавање (SIGINT) во Калининградската енклава за да ги прошири можностите за надзор во близина на источниот дел на НАТО.

„Од оваа локација, Русија ќе може да ги следи тактичките преноси, радарските мрежи, па дури и елементите на цивилната инфраструктура низ целиот алијанс“, објави Tochny во август 2025 година. Во меѓувреме, Белорусија и Русија продолжуваат да спроведуваат воени вежби по должината на границата.