Животот не е Инстаграм: Психолог објаснува како да ги заштитите децата од теророт на совршенството на социјалните медиуми

Сè изгледа совршено на социјалните медиуми. Децата секогаш се насмеани, куќата е секогаш уредна, ручекот изгледа како да е изваден од списание, а родителите се полни со енергија и трпение. Но, реалноста често е далеку од тие слики. Во море од филтри, позирање и „совршени“ моменти, сè повеќе деца, но и родители, чувствуваат притисок сами да го живеат тој живот.

Во оваа статија, со помош на психологот и психотерапевт Јована Стојковиќ, во соработка со проектот eMama, откриваме како да го препознаеме товарот на дигиталната совршеност, како да разговараме со децата за реалниот живот и зошто е важно да ги научиме да не веруваат во сè што гледаат.

Децата учат гледајќи ги своите родители

Децата почнуваат да забележуваат како нивните родители ги користат своите телефони и социјални медиуми уште од рана возраст. „Ако родителот често проверува известувања или одговара на „лајкови“, детето може да заклучи дека виртуелното внимание е повредно од вистинското внимание“, објаснува психологот. Децата, вели таа, учат гледајќи и на мала возраст усвојуваат модели на однесување врз основа на тоа како возрасните реагираат на социјалните медиуми. „Тие ја усвојуваат идејата дека сликата за себе е поважна од внатрешното искуство“, истакнува таа.

Овој процес често создава основа за перфекционизам и потрага по надворешно одобрување. „Децата усвојуваат модели на споредба и чувство дека „секогаш има некој подобар“ или дека треба да изгледаат на одреден начин за да бидат достојни за внимание“, објаснува психологот Јована Стојковиќ.

Постојана споредба со животите на другите луѓе

Социјалните медиуми поставија стандарди за совршен живот: идеално семејство, совршени тела, луксузни моменти… „Ова има огромно влијание врз самодовербата, и кај децата и кај адолесцентите и кај возрасните“, вели психологот. Негативните влијанија вклучуваат постојана споредба со животите на другите луѓе, што може да доведе до чувство на инфериорност.

„На социјалните медиуми, луѓето најчесто ги покажуваат само своите „најдобри моменти“ – успеси, прекрасни фотографии, луксуз. Кога се споредуваме со овие идеализирани слики, можеме да се чувствуваме несоодветни, помалку убави или помалку успешни“, објаснува таа.

Еден од клучните проблеми е потрагата по надворешно одобрување. Лајковите, коментарите и бројот на следбеници станаа мерка за самодоверба. „Децата и младите се особено чувствителни затоа што сè уште го градат својот идентитет“, предупредува Јована Стојковиќ.

Исто така, постои феномен на страв од пропуштање – вознемиреност дека нешто може да се случи онлајн без да биде снимено или споделено. „Ова се рефлектира во квалитетот на спиењето, занемарувањето на обврските и неможноста да се фокусираат на други активности“, забележува таа. Овој феномен може да доведе до развој на анксиозни нарушувања и влошување на социјалните односи во реалниот живот.

Како да се препознае притисок поради нереални стандарди

Психологот Јована Стојковиќ ги предупредува родителите да обрнат внимание на емоционалните, бихејвиоралните и физичките симптоми кои можат да укажуваат дека детето чувствува притисок поради стандардите наметнати од социјалните мрежи.

– Емоционалните симптоми може да вклучуваат ниска самодоверба, зголемена вознемиреност и преосетливост на критики. „Ако детето почне да се споредува со другите и чувствува дека „не е доволно убаво, паметно или популарно“, ова е сигнал дека е под влијание на нереални стандарди“, објаснува Стојковиќ.

– Симптомите на однесување можат да се манифестираат како опсесивно проверување на телефонот или повлекување од реалниот живот. „Ако детето поминува сè повеќе време онлајн, а помалку време со семејството или пријателите, тоа е знак дека социјалниот притисок станал премногу доминантен“, забележува психологот.

– Физичките симптоми, како што се проблеми со спиењето или главоболки, исто така можат да укажуваат дека детето се справува со стресот што доаѓа со социјалните медиуми.

Разговарајте отворено со вашите деца за тоа

Кога станува збор за социјалните медиуми, важно е да имате отворен разговор со вашите деца. Психологот препорачува родителите да им објаснат на своите деца дека она што го гледаат на социјалните медиуми не е реалистичен приказ на животот. „Адолесцентите се борат со разни внатрешни борби и се склони кон споредби, но најдобриот начин да разговарате со нив е преку едноставни примери од секојдневниот живот. На пример, прашајте ги: Дали би биле фотографирани додека плачат или кога се лошо расположени?“, вели тој.

Важно е да им се објасни на децата како луѓето избираат што сакаат да прикажат, користејќи филтри и уредување. „Социјалните мрежи често се базираат на филтри и нереални прикази, и тие треба да бидат јасни примери што родителите ги користат кога разговараат со децата“, заклучува психологот.

Што е здрава употреба на социјалните мрежи?

Важно е родителите да постават јасни, но реални граници. „Децата не треба да бидат целосно изолирани од технологијата, туку родителите треба да постават правила. Важно е да се дефинира што може да следи детето и кого. Исто така, треба да се обрне внимание на тоа каков е моделот на детето“, вели психологот.

„Важно е родителите да бидат јасни и доследни во своите правила, но и да бидат пример за своите деца. Децата најмногу учат од нас, па ако не го почитуваме договорот во нивно присуство, границите се бесмислени“, забележува таа.

Социјалните мрежи, иако нудат бројни предности и можности за поврзување, можат да имаат сериозно влијание врз емоционалниот и психолошкиот развој на децата. Преку разбирање, поставување граници и обезбедување добар модел, родителите можат да им помогнат на децата да се справат со предизвиците на дигиталниот свет без да се изгубат во свет на нереални стандарди за совршенство.