„Земја и крилја“– најдобар документарец, две награди за „Ниедна друга земја“; Заврши 16. Фестивал на креативен документарен филм „Македокс“

Филмот „Земја и крилја“ на Стефан Малешевиќ ја доби наградата „Кромид“ за најдобар долгометражен документарен филм на „Македокс“. Станува збор за македонско-српска копродукција, а во образложението стои дека наградата му припадна „за откривањето на една невидена страна на македонското општество; за прекрасната кинематографија што се движи со тивка и маѓепсувачка намера; и за изненадувачката перспектива за родовата еднаквост во една рурална заедница“

„Земја и крилја“ на Стефан Малешевиќ ја доби наградата „Кромид“ за најдобар долгометражен документарен филм на 16. издание на Фестивалот на креативен документарен филм „Македокс“. Како што стои во образложението на комисијата во состав Марк Едвардс, Џејмс Берклаз-Луис и Маргарита Арсова кои одлуката ја донеле едногласно наградата филмот ја доби за „прецизноста на избраната дистанца, измерена со извонредна грациозност; за откривањето на една невидена страна на македонското општество; за прекрасната кинематографија што се движи со тивка и маѓепсувачка намера; и за изненадувачката перспектива за родовата еднаквост во една рурална заедница“.

Станува збор за македонско-српска копродукција, а наградата ја прими продуцентката Ивана Шекуткоска, која им се заблагодари на жирито и на публиката која го проследи ова филмско остварување. Претходно, Маргарита Арсова, член на жирито, истакна дека преполните локации каде што се прикажуваа филмовите покажаа дека на публиката на „Македокс“ навистина ѝ е гајле за реалноста, потврдувајќи го мотото на фестивалот.

За наградата „Млад кромид“ одлучуваше жирито во состав Вардан Тозија, Трулс Лие и Мара Прохаска Марковиќ, а му ја додели на филмот „Фиуме или смрт!“ на Игор Бежиновиќ од Хрватска.

– „Македокс“ е фестивал посветен на креативноста во документарниот филм. Чествуваме едно дело што го отелотворува тој дух – филм што се осмелува да си игра, да провоцира, да се смее во лицето на темнината. Преку хумор и забава, тој се соочува со застрашувачкото враќање на фашизмот, разобличувајќи го токсичното кредо: „Ако не си со нас, тоа значи дека си против нас“. Авторот вдахнува живот во старите фотографии со современи алатки, како што е вештачката интелигенција, оживувајќи сеќавања и емоции од минатото. Филмот е инвентивен, смел и жив – образложи жирито.

Ова жири му додели и Посебно признание на филмот „Ниедна друга земја“ на Басел Адра, Хамдан Балал, Јувал Абрахам, Рејчел Зар со образложение: „Ова не е само филм за еден од најголемите злосторства на нашето време – тој е и сведоштво за храброст. Да се уловат тие слики додека се пука, да се исцртаат нежни портрети на пријателство среде насилство, да се продолжи со снимање дури и кога молкот е побезбеден… ова е документаризмот во неговата најсуштинска форма. Ова е приказна за истрајноста, за човечките врски што одбиваат да бидат раскинати, и за храброста што се спротивставува на силите на угнетувањето додека светот го врти погледот – додека се одвива геноцид врз палестинскиот народ.“

Филмот „Ниедна друга земја“ ја доби и Наградата за најдобри етички идеи.

– Ова е најитниот филм, зашто со телесна сила покажува дека борбата на палестинскиот народ против тоа да биде истребен е борбата на човештвото за својата душа. Заедно со заедницата од Масафер Јата доживуваме мака, збунетост, очај, гнев, отпор и надеж против надежта. „Ние градиме за вас, а вие уништувате за нас“ е една многуте незаборавни реплики – зашто ова е филм каде секоја реченица ѕвони со вистината на преживеаното искуство. Филмот произлегува од соработка меѓу двајца активисти што станале филмаџии. Заедничката камера станува алатка за преживување и отпор. Таа ја враќа реалноста додека милитаризираната држава ја уништува реалноста. Тоа уништување е толку болно што само пријателството меѓу двајцата главни протагонисти носи олеснување – и нацрт за единствената возможна иднина, образложи жири-комисијата во состав Морин Принс, Мира Гаќина и Капка Касабова.

Наградата „Сечкан кромид“ за најдобар краток документарец, пак, ја доби „Машина за шиење“ на Уло Пиков. „Чудо од кратка форма, овој 17-минутен филм целосно нѐ пренесе во приказна што оддава искрена почит кон сите прабаби, самохрани мајки и работнички жени, кои минувале низ тешкотии преку мноштво превирања и куп трагедии – и успеале да одгледаат нови генерации, живеејќи со својата досетливост, интелигенција и чиста решителност да преживеат низ двете светски војни“, се вели во образложението на жирито во состав Памела Кон, Игор Прасел и Габриела Даниелс.

Почесно признание во селекцијата „Сечкан кромид“ на кратки филмови доби и „Во свој филм“ на Инес Јокош, кој прикажува што најдобро може да произлезе од филмската соработка помеѓу режисерот и протагонистот.

Комисијата во состав Дина Покрајац, Танос Ставропулос и Неда Миланова, пак, одлучуваше за наградата „Кокарче“ за најдобар студентски филм, а наградата ја доби „Исповед“ на Ребека Бижубова. „Со комбинирање на јасна визија и одлична умешност во користењето на филмскиот јазик, особено звукот и интимната поставеност на камерата, авторката создава фасцинантна приказна што силно одекнува кај гледачите и претвора едно лично трауматично искуство во колективно“, се вели во образложението.

Авторка на статуетките што им беа врачени на наградените автори е Јасмина Главинче.

Фестивалот „Македокс“ се одржа од 21 до 28 август во Куршумли ан, плато пред Музеј на Македонија, Сули ан, МКЦ и „Лабораториум“ во Скопје под мотото „Кому му е гајле за реалноста?“. Во рамки на фестивалот во МКЦ се одржа и седмото издание на форумот „МакеКоПроДокс“, обединувајќи филмски автори, продуценти и експерти од Балканот и Европа, со цел зајакнување на соработката во областа на креативната документаристика.