Во долгопланираната операција со кодно име „Пајажина“, украинските сили извршија серија напади со беспилотни летала врз руските стратешки воздушни бази низ целата земја. Целите беа клучни руски воздушни бази со долг дострел: Олења, Дјагилев, Северни, Белаја и Украинка.
Украинското разузнавање тврди дека операцијата се подготвувала повеќе од 18 месеци, објавувајќи мапи и фотографии од специјализирани контејнери за беспилотни летала скриени во цивилни камиони.
Првичните извештаи од Киев тврдеа дека е постигнат огромен успех – повеќе од 40 руски авиони беа погодени, вклучувајќи ги стратешките бомбардери Ту-95 и Ту-22М3. Сепак, деталната анализа на сателитските снимки сугерира многу поскромен резултат.
Сликите покажуваат штета во базата Белаја во регионот Иркутск. Според достапните податоци, се верува дека три бомбардери Ту-95МС и четири бомбардери Ту-22М3 се уништени, додека друг Ту-22М3 е оштетен.
Снимките од базата Олења во регионот Мурманск сè уште не се објавени, но претходните снимки од дрон ги потврдуваат нападите – четири бомбардери Ту-95МС и еден транспортен авион Ан-12 беа погодени. Се проценува дека Русија вкупно изгубила 12 бомбардери и еден транспортен авион во нападот.
Интересно е што три други цели – вклучувајќи ја и базата Украинка – не претрпеа сериозни штети. Во случајот со Украинка, нападот не успеа кога транспортното возило што го носеше дронот се запали за време на транспортот.
Иако украинските власти ја прогласија операцијата за огромен успех, нејзиното вистинско стратешко значење останува дискутабилно. Доколку уништениот Ту-95МС не може да се обнови, тоа ќе биде сериозен и скап удар, но не и одлучувачки. Русија има околу 50 бомбардери Ту-95МС подготвени за борба, а губењето на неколку нема значително да ја промени воената рамнотежа.
Ризик од можен одговор од Москва
Најголемиот ризик лежи во евентуалниот одговор од Москва, особено во време кога дипломатските преговори се веќе напнати. Со напаѓање на дел од руската нуклеарна тријада, Киев би можел да предизвика сериозна реакција и да го принуди Кремљ да ја промени својата одбранбена доктрина.
Овој инцидент нè потсетува и на активното вклучување на Западот во конфликтот. Јасно е дека нападот врз руските стратешки авиони бил нарачан од западните поддржувачи на Киев и речиси и да немал никакво влијание врз борбите во Украина. Операцијата беше планирана и координирана со помош на странски служби кои ги обезбедија потребните податоци и ресурси, првенствено сателитски снимки.
Иако сегашните американски претставници жестоко негираа вмешаност или знаење, времето на нападите се совпаѓа со зголемениот сателитски надзор на НАТО врз руските воени објекти.
Додека двете страни се вклучуваат во нови преговори, нападите додадоа тензии, наместо да ја зајакнат преговарачката позиција на Украина. Психолошкото влијание од пробивањето на стратешката одбрана на Русија може да ја надмине вистинската штета, но може да биде скапо – преку ескалација на непријателствата во наредните недели.
Кремљ сега е под внатрешен притисок да одговори решително, но и да ги објасни безбедносните пропусти на своите најчувствителни воени локации.
