Ретки лековити соединенија откриени во марихуаната

Истражувачки тим од Универзитетот Стелленбош во Јужна Африка неодамна откри ретка група фенолни соединенија наречени флавоалкалоиди во листовите од канабис. Тие претходно не беа познати како составен дел од марихуаната, а тие се соединенија со потенцијално вредни лековити својства, што отвора нови можности за научни истражувања и евентуална примена во фармацијата. Истражувањето е објавено во реномираниот Journal of Chromatography A.

Канабисот е тревно растение од семејството Cannabaceae, со потекло од Западна или Централна Азија, кое се одгледува повеќе од шест илјади години за различни цели – од производство на текстил до медицински апликации. Родот Cannabis покажува исклучителна варијабилност, а поради честото вкрстување и селективното одгледување, разликите меѓу сортите повеќе не се видливи со голо око. Затоа, научниците се потпираат сè повеќе на хемиската анализа на сортите за да ги разликуваат едни од други.

Канабисот е хемиски многу комплексно растение – досега се идентификувани повеќе од 500 различни соединенија во неговиот вид. Брзиот глобален раст на индустријата за канабис во светот во последните неколку години стимулираше вистински бум во научните истражувања, во кои многу нови соединенија се откриени и опишани неодамна.

Најголемото истражувачко внимание се посветува на фитоканабиноидите поради нивните психоактивни и терапевтски ефекти, но има сè повеќе докази дека комбинациите на соединенија во канабисот делуваат поефикасно од поединечните изолати. Овој синергистички ефект, познат како „ефект на придружба“, ја истакнува важноста на истражувањето на други групи фитохемикалии во ова растение, покрај вообичаените канабиноиди како што се THC, CBD и други.

Многу лековити соединенија
Меѓу другото, канабисот содржи фенолни соединенија, флавоноиди, група фенолни соединенија што растенијата ги произведуваат за заштита од стрес, УВ зрачење и патогени, и кои се познати по нивните антиоксидантни, антиинфламаторни и антиканцерогени ефекти. Но, додека флавоноидите се чести кај растенијата, флавоалкалоидите, откриени во новата студија, се исклучително ретки по природа.

Алкалоидите се група соединенија што содржат азот, а многу од нив, вклучувајќи кофеин, морфин, никотин и други, имаат силни фармаколошки ефекти.

Што се флавоалкалоиди?
Флавоалкалоидите се фенолни соединенија кои комбинираат флавоноидна структура со алкалоиден, богат со азот сегмент. Токму оваа комбинација ги прави ретки и интересни за биомедицината.
Иако нивниот прецизен биохемиски механизам сè уште не е целосно разјаснет, антиоксидантниот и антиинфламаторниот потенцијал што го имаат ги прави вредни за понатамошни истражувања.

Иновативниот метод со кој се откриени соединенијата
Раководителот на студијата, д-р Магриет Милер, аналитичка хемичарка во лабораторијата LC-MS во Централниот аналитички објект на Универзитетот во Стелленбош, и нејзините колеги ги анализирале листовите и цветовите на три комерцијално одгледувани соеви на канабис. Во нивната студија, тие користеле напредни техники – таканаречена сеопфатна дводимензионална течна хроматографија во комбинација со масена спектрометрија со висока резолуција.

Дводимензионално течно хроматографско одвојување на фенолни соединенија од листови и цветови од канабис, при што секој врв претставува посебно соединение присутно во примерокот. Пример за структурата на новооткриените флавоалкалоиди е прикажан горе лево.

Милер вели дека барала нова примена за методите што ги развила откако се покажале успешни на грозје, вино и чај од црвената грмушка ројбос. „Решив да ги применам овие методи на канабис бидејќи знаев дека станува збор за хемиски сложен примерок и дека фенолните соединенија во канабисот сè уште не се доволно истражени“, објасни таа.

Тој пристап му овозможи на тимот да ги одвои флавоалкалоидите од бројните, многу позастапени флавоноиди во канабисот. Тимот идентификуваше вкупно 79 фенолни соединенија, од кои 25 беа регистрирани за прв пат во канабисот, а 16 беа класифицирани како флавоалкалоиди. Овие флавоалкалоиди беа пронајдени претежно во листовите на еден од проучуваните соеви на канабис.

Благодарение на софистицираната технологија, тимот за прв пат успеа да ги одвои флавоалкалоидите од морето на други, многу позастапени флавоноиди.

Флавоалкалоидите се тешки за идентификување
Магриет Милер истакнува дека анализата на растителните фенолни соединенија е тешка поради нивната ниска концентрација и големата структурна разновидност. „Повеќето растенија содржат екстремно сложени мешавини од фенолни соединенија, но додека флавоноидите се широко распространети во растителниот свет, флавоалкалоидите се екстремно ретки по природа“, додаде таа.

Раководителот на истражувачката група, проф. Андре де Вилиер, објасни дека напредните методи на истражување го овозможиле новото откритие. „Флавоалкалоидите се присутни во екстремно мали количини и без дводимензионална хроматографија тие едноставно би се изгубиле во позадина“, објасни тој.

Што е дводимензионална хроматографија?

Дводимензионалната хроматографија е техника што ги одделува соединенијата преку две независни фази на сепарација, што овозможува поголема прецизност при работа со сложени смеси.

Масната спектрометрија со висока резолуција е метод што го мери односот маса-полнеж на молекулите. Високата резолуција значи дека може да се разликуваат соединенија со многу слични маси.

Зошто е важно откритието?

Досега, листовите од канабис често се сметаа за нуспроизвод или отпад во индустријата, бидејќи фокусот беше ставен на цветовите и канабиноидите. Новите истражувања покажаа дека тие може да содржат вредни, претходно непознати соединенија со фармацевтски потенцијал.

Што е следно?
Ќе бидат потребни понатамошни истражувања за да се потврди присуството на флавоалкалоиди во канабисот и да се проучат нивните хемиски својства и фармаколошкиот потенцијал. Следните чекори би можеле да вклучуваат изолација, вештачка синтеза, тестирање за биолошка активност и евентуално развој на нови лекови или додатоци во исхраната. Со текот на времето, би можеле да се идентификуваат и сорти на канабис што содржат флавоалкалоиди со цел да се развијат соеви што ги содржат во повисоки концентрации.