Промената на фасадите во ЕУ без дозвола е строго забранета: Казни за секој што ќе ја наруши автентичноста

Во Белгија, промената на фасадата без дозвола е строго забранета, особено на историските градби. Слични правила важат во Франција, Германија и Холандија, каде што дури и боите, материјалите и рекламите се под надзор на службите за заштита на културното наследство.

Во Белгија нема простор за импровизација кога станува збор за историски фасади. Без разлика дали планирате да отворите кафуле, бутик или ресторан во зграда што е дел од заштитено културно наследство, едно е сигурно – надворешниот изглед на зградата мора да остане недопрен. Особено во градовите со богато архитектонско наследство како Бриж, секоја промена на фасадата што е видлива од јавниот простор е предмет на строги правила и дозволи за урбанистичко планирање.

Во регионите на Фландрија, законот јасно предвидува дека работите што го менуваат надворешниот изглед на објект видлив за јавноста – како што се промена на фасадата, поставување нови реклами или дури и замена на материјали – се дозволени само со претходно одобрение преку урбанистичка дозвола (т.н. „stedenbouwkundige vergunning / permis d’urbanisme“). Ова правило важи и за нови и за постојни згради, но особено за оние што се дел од културното и историското наследство.

Градот Бриж, кој е под заштита на УНЕСКО, содржи голем број згради што се прогласени за споменици на културата (monumenten) или се внесени во Инвентарот на архитектонско наследство (bouwkundig erfgoed). Во овие случаи, правилата се уште построги – интервенциите на деталите на фасадата, прозорците, вратите, како и на натписите, може да бидат трајно забранети или да бараат посебно одобрение во консултација со службите за заштита на наследството.

Не е невообичаено глобални брендови како што се McDonald’s или Starbucks да се најдат во такви историски згради. Сепак, иако станува збор за „комерцијални знаци“, рекламите се поставуваат дискретно, во согласност со локалните естетски правила, а архитектонскиот карактер на зградата мора да остане непроменет.

За оние кои размислуваат за отворање бар во старите јадра на белгиските градови, советот на експертот е јасен – пред каква било работа, задолжително консултирајте се со локалните служби за урбанистичко планирање и зачувување, бидејќи нелегалната работа е казнива, а барањето за дозвола може да се одбие ако се оцени дека го нарушува историската целина.

Какви се законите во другите земји?

Практиката на казнување на промената на фасадите без дозвола, особено на згради од културно значење, постои и во соседните земји, па така во Франција, Холандија и Германија постои строга контрола за зачувување на автентичноста на надворешноста.

Во Франција, заштитата на фасадите е регулирана преку законот за наследство (Code du patrimoine). Доколку зградата се наоѓа во зоната на заштитеното градско јадро (Зона за заштита на архитектонско, урбано и плато на наследството – ZPPAUP), сите промени на фасадата бараат дозвола и согласност од локалниот архитект задолжен за наследството.

Во градови како Париз, Стразбур или Авињон, дури и бојата на фасадата и материјалот за замена на олуците мора да бидат одобрени. Строги правила важат и за комерцијалните знаци.

Во Германија, заштитата на историските фасади е под надлежност на сојузните држави и градови, во рамките на Законот за заштита на спомениците. За секоја модификација на зграда што е регистрирана како споменик, потребна е дозвола од локалната канцеларија за заштита на спомениците, како и комплетна документација што докажува дека модификацијата нема да ја оштети автентичноста на зградата. Градови како Минхен, Келн и Лајпциг имаат цели населби под заштита, каде што дури и рамките на прозорците мора да бидат реплицирани според оригиналот.

Во Холандија, фасадите на историските згради се заштитени според законот за заштита на културното наследство (Erfgoedwet). Градови како Амстердам и Утрехт бараат дозвола за каква било промена на надворешноста ако зградата е на списокот на национални споменици (rijksmonumenten) или во заштитени градски центри. Рекламите, боите, па дури и материјалите за реновирање на фасадата мора да бидат во согласност со прописите. Постои тенденција да се дозволи креативна адаптација, но без нарушување на историскиот карактер, пишува EUpravo zato.rs