Постигната согласност за новиот план: Членките на НАТО ги зголемуваат воените трошоци

Земјите-членки усвоија нов план за распределба на буџетот за одбрана. Доналд Трамп исто така присуствува на самитот, за прв пат откако повторно влезе во Белата куќа.

Во сенка на нов конфликт на Блискиот Исток, додека руско-украинскиот конфликт продолжува, а ситуацијата во Појасот Газа се влошува од ден на ден, членовите на Организацијата на Северноатлантскиот договор (НАТО) ветија дека ќе ги зголемат трошоците за одбрана и безбедност, пренесува „Би-би-си“.

„Ние сме посветени на инвестирање пет проценти од националниот БДП годишно до 2035 година за основни одбранбени потреби и инфраструктура“, беше објавено на самитот на НАТО во холандскиот град Хаг.

Ова е првиот самит на НАТО на кој присуствуваше американскиот претседател Доналд Трамп од 2019 година, кој со години ги обвинува членовите на Северната алијанса за злоупотреба на американските безбедносни гаранции и за нераспределување доволно пари за војската.

„Голема победа за Соединетите Американски Држави, Европа и западната цивилизација“, рече американскиот претседател од Хаг.

Повеќе пари за војската

Одбраната на Европа не е само прашање колку пари трошат владите, туку и на што.

Според новиот план, 3,5 проценти од БДП ќе бидат наменети за оружје и војници, додека дополнителни 1,5 проценти ќе бидат наменети за потребна инфраструктура.

Членовите на Алијансата досега потрошија најмалку два проценти од националниот доход (вкупната вредност на произведените стоки и услуги) за војската.

Според проценките на Алијансата за 2024 година, Полска потроши најмногу втора година по ред, издвојувајќи 4,1 процент од БДП.

Достигнувањето на новата цел од 3,5 проценти за одбрана ќе продолжи да биде проблем за многу земји-членки.

Од 32, 27 од нив трошат помалку од три проценти, додека германската влада поддржа буџетски план што треба да ја достигне таа цел до 2029 година.

Околу 62,4 милијарди евра ќе бидат потрошени за одбрана во 2025 година, а таа сума ќе се удвои до 2029 година, делумно финансирана преку фондови.

„Не го правиме ова како услуга кон САД и нивниот претседател, туку од наши сопствени убедувања.

Самит за кредибилитет

Генералниот секретар Руте се надеваше дека самитот ќе биде тесно фокусиран на финансиски прашања за да му покаже на Доналд Трамп дека Европејците се подготвени да преземат поголема одговорност за сопствената безбедност.

„Овој самит е за кредибилитет“, рече Метју Витакер, амбасадорот на САД во алијансата.

Европските сојузници, исто така, се надеваат дека ќе го убедат претседателот на САД да не ги повлекува американските трупи од континентот.

Американското нуклеарно оружје е стационирано во Италија, Белгија, Германија и Холандија.

Има околу 100.000 американски војници низ Европа, подготвени за борба.

Петтина од нив беа испратени од поранешниот претседател на САД, Џозеф Бајден, до источноевропските членки на НАТО откако Русија започна инвазија на Украина во февруари 2022 година.

Володимир Зеленски, украинскиот претседател, постојано се обидува да обезбеди американска финансиска помош, но Веројатноста за нов американски пакет за Киев е многу мала.

20.000 војници во источна Европа веројатно ќе бидат и првите американски сили што ќе бидат повлечени од континентот.

Довербата на Европа во САД како нејзин врвен заштитник е разнишана од навидум површниот пристап на Трамп кон Москва и неговиот силен притисок врз Киев, обидувајќи се да ја заврши војната во Украина.

„Односите со Европа се толку затегнати откако Трамп се врати во Белата куќа – поради трговските тарифи, но и поради неговите други потези.“

„До пред неколку недели, не бевме ни сигурни дека ќе дојде на самитот“, изјави за „Би-би-си“ висок дипломат, зборувајќи под услов да остане анонимен.

Иако Марк Руте се надеваше дека ќе избегне дискусија за Блискиот Исток, имаше мали шанси да не се спомене нов конфликт, особено откако САД влегоа во војната.

Во ноќта помеѓу 21 и 22 јуни, Трамп интервенираше во конфликтот меѓу Израел и Иран, таргетирајќи ги иранските нуклеарни постројки.