Нови правила за влез во ЕУ, кои ќе важат и за Македонците

Советот на Европската Унија и Европскиот парламент го усвоија привремениот договор за постепено воведување на системот за влез и за излез (EES), нов дигитален систем за управување со границите.

– Благодарение на овој договор, земјите членки ќе можат да го применат новиот систем за управување со границите за регистрација на влез и на излез во Шенген-зоната на државјани од земјите надвор од ЕУ. Ова е добра вест и ќе ги поддржи нашите напори за безбедни граници – изјави полскиот министер за внатрешни работи, Томаш Сјемонјак, според соопштението објавено на веб-страницата на Советот на ЕУ.

Постигнатиот договор е привремен, а и Советот на ЕУ и Европскиот парламент треба да го потврдат пред официјално да го усвојат.

EES е ИТ-систем што ќе ги дигитализира записите за влез и за излез, податоците од пасошите, отпечатоците од прсти и фотографиите на лицата од земјите што не се членки на ЕУ, а патуваат на краток престој во некоја од 29. европски земји.

Овој систем, кој ќе го замени досегашниот систем со рачно печатење на пасошите, ќе се однесува и на граѓаните на Македонија при преминувањето на границите на ЕУ.

Како што се наведува на веб-страницата на Советот на ЕУ, во рамките на фазното спроведување, земјите членки постепено ќе го применуваат системот EES и ќе треба по првиот месец од примената да регистрираат најмалку 10 % од граничните премини.

Во првите 60 дена, земјите членки ќе можат да го користат EES и без биометриска функционалност, а по три месеци ќе треба да го користат со биометриски функции на најмалку половина од своите гранични премини.

До крајот на овој транзициски период, земјите членки ќе продолжат и со рачното печатење на патните исправи. Уредбата за воведување на системот EES не утврдува конкретен датум за почеток на спроведувањето, бидејќи тоа бара посебна одлука од Европската комисија.

Законодавците се согласија дека во текот на постепеното започнување на системот EES, земјите членки можат целосно или делумно да го прекинат функционирањето на системот на одредени гранични премини во исклучителни околности, на пример, поради интензивен сообраќај, што може да доведе до големи редици.

Министрите за внатрешни работи на ЕУ во март ја одобрија и ревидираната мапа на патот за воведување на т.н. архитектура на интероперабилност – меѓусебно поврзан ИТ- систем за управување со границите и спроведување на законите.

Според мапата на патот, усвоена од Управниот одбор на агенцијата eu-LISA, задолжена за изградба на ИТ- инфраструктурата, постепената примена на EES ќе започне во октомври 2025, додека европскиот систем за патни информации и одобрување (ETIAS) ќе започне со работа во последниот квартал од 2026 година.

Системот ETIAS, кој, исто така, ќе се применува и на граѓаните на Македонија, ќе бара патниците да добијат патна дозвола за ЕУ, која ќе чини седум евра.

Системот EES ќе го применуваат: Австрија, Белгија, Бугарија, Хрватска, Чешка, Данска, Естонија, Финска, Франција, Германија, Грција, Унгарија, Исланд, Италија, Латвија, Лихтенштајн, Литванија, Луксембург, Малта, Холандија, Норвешка, Полска, Португалија, Романија, Словачка, Словенија, Шпанија, Шведска и Швајцарија, додека на Кипар и во Ирска пасошите и натаму ќе се печатат рачно.

Одобрението за патување преку системот ETIAS ќе го бараат сите земји што ќе го применуваат EES, како и Кипар.