Нов третман го уништува неизлечивиот рак: „Жив“ лек се бори против болести во телото

Терапијата што некогаш би се сметала за подвиг на научна фантастика ги поништила агресивните и неизлечивите видови рак на крвта кај некои пациенти, објавија лекарите. Третманот вклучува прецизно уредување на ДНК-та во белите крвни клетки за да ги трансформира во „жив лек“ што се бори против ракот, објави Би-Би-Си.

Првото девојче, Алиса Тепли од Лестер, Англија, кое беше лекувано во 2022 година, е сè уште здраво и планира да стане научник за рак. Уште осум деца и двајца возрасни со Т-клеточна акутна лимфобластна леукемија сега се лекувани, а речиси две третини (64 проценти) од пациентите се во ремисија.

Т-клетките треба да бидат чувари на телото – тие бараат и уништуваат закани – но кај оваа форма на леукемија, тие растат надвор од контрола. За оние во испитувањето, хемотерапијата и трансплантацијата на коскена срцевина не успеаја. Освен експерименталниот лек, единствената опција што остана беше палијативната нега.

„Навистина мислев дека ќе умрам и нема да можам да пораснам и да ги правам сите работи што секое дете ги заслужува“, рече Алиса, која има 16 години и ужива во животот.

Алиса го доби револуционерниот третман пред три години во болницата Грејт Ормонд Стрит, кој вклучуваше уништување на нејзиниот стар имунолошки систем и создавање нов. Таа помина четири месеци во болница и не можеше да го види својот брат во случај да донесе инфекција. Но, сега нејзиниот рак е подмолен и ѝ требаат само годишни прегледи. Алиса полага испити, е во програмата „Награда на војводата од Единбург“, размислува за часови по возење и планирање за иднината.

„Размислувам да стажирам по биомедицински науки и се надевам дека еден ден ќе се занимавам со истражување на ракот на крвта“, рече таа.

Тим од Универзитетскиот колеџ во Лондон (UCL) и болницата Грејт Ормонд Стрит користел технологија наречена уредување на бази. Базите – аденин (A), цитозин (C), гванин (G) и тимин (T) – се градежните блокови на нашиот генетски код. Исто како што буквите од азбуката формираат зборови, така милијардите бази во нашата ДНК го формираат упатството за нашето тело.

Уредувањето на базите им овозможува на научниците да пристапат до прецизен дел од генетскиот код, а потоа да ја променат молекуларната структура само на една база, претворајќи ја во друга и со тоа препишувајќи ги генетските инструкции. Во оваа форма на леукемија, Т-клетките, кои треба да бидат чувари на телото, растат неконтролирано.

Истражувачите сакаа да ја искористат природната моќ на здравите Т-клетки за да бараат и уништуваат закани и да ги насочат против канцерогените Т-клетки. Тие започнаа со здрави донорски Т-клетки и ги модифицираа во неколку чекори. Прво, го оневозможија механизмот за таргетирање на Т-клетките за да не го напаѓаат телото на пациентот. Потоа, отстранија хемиска ознака (CD7) што се наоѓа на сите Т-клетки за да спречат терапевтските клетки да се уништуваат меѓусебно.

Третиот чекор беше „невидлива наметка“ што спречуваше клетките да бидат убиени од хемотерапија. Конечно, им дадоа инструкции на модифицираните Т-клетки да бараат и уништат сè што ја има ознаката CD7, што вклучуваше какви било канцерогени или преостанати здрави Т-клетки во телото.

Студијата, објавена во „Њу Ингланд џурнал оф медисин“, ги разгледува резултатите од првите 11 пациенти третирани на „Грејт Ормонд Стрит“ и „Кингс колеџ болница“. Девет од нив постигнале длабока ремисија, што им овозможило трансплантација на коскена срцевина. Седуммина остануваат без болест, помеѓу три месеци и три години по третманот.

Еден од најголемите ризици од третманот се инфекциите додека имунолошкиот систем е уништен. Во два случаи, ракот го изгубил својот CD7 маркер, што му овозможило да се скрие од третманот и повторно да се појави во телото.

„Со оглед на тоа колку е агресивна оваа посебна форма на леукемија, ова се доста импресивни клинички резултати и очигледно сум многу задоволен што успеавме да им понудиме надеж на пациентите кои инаку би ја изгубиле“, рече д-р Роберт Киеза, од болницата Грејт Ормонд Стрит.

Д-р Дебора Јалоп, консултант хематолог во Кингс, рече: „Видовме импресивни одговори во расчистувањето на леукемијата која изгледаше неизлечива – тоа е многу моќен пристап.“

Коментирајќи го истражувањето, д-р Тања Декстер, виш медицински службеник во британската добротворна организација за матични клетки „Ентони Нолан“, рече: „Со оглед на тоа што овие пациенти имаа мали шанси за преживување, овие резултати даваат надеж дека третмани како овој ќе продолжат да се развиваат и ќе станат достапни за повеќе пациенти.“