Најново истражување откри зошто некои сеќавања траат цел живот, додека други брзо бледнеат

Нашите мозоци примаат огромна количина на информации секој ден, но само мал дел од нив се пренесува во долгорочни сеќавања. Иако процесот на задржување на сеќавањата може да ни изгледа случаен, истражувањето од Универзитетот Рокфелер покажува дека постојат прецизни „молекуларни тајмери“ зад сцената кои одредуваат што мозокот ќе задржи, а што ќе отфрли, објави „Сајенс дејли“, пренесе „РТС“.

За да разберат како се формираат сеќавањата, научниците користеле виртуелна реалност на глувци, што им овозможило да го следат мозокот во реално време додека животните учат нови информации. Откриено е дека секоја молекула вклучена во процесот на сеќавање делува како дел од голем оркестар.

Некои од овие молекули се активираат веднаш и учествуваат во создавањето на почетната меморија, но брзо исчезнуваат. Други се активираат подоцна и постепено го „консолидираат“ искуството, правејќи ги долготрајни тајмери. Колку подолго се присутни, толку е поголема веројатноста меморијата да стане долгорочна меморија.

Оваа разлика е важна затоа што мозокот не складира сè што доживуваме. Тоа би било енергетски неефикасно, па затоа го задржува само она што го препознава како значајно или често користено.

Таламусот, сместен во централниот дел од мозокот, делува како контролен центар за меморијата. Собира информации од различни области на мозокот, ги филтрира и ги пренесува најважните до церебралниот кортекс, каде што се консолидираат долгорочните сеќавања.

Студиите врз глувци покажаа дека повторените искуства, како што се местата што животното редовно ги посетува или звуците што често ги слуша, многу полесно се претвораат во долгорочни сеќавања, додека ретките, неважни или тешко запомнувачки искуства бледнеат побрзо.

Научниците идентификуваа три особено важни молекули – Camta1 и Tcf4 дејствуваат во таламусот, додека Ash1l е активен во фронталниот кортекс. Иако ниту една од нив не е неопходна за формирање на почетна меморија, сите три се неопходни за нејзино долгорочно одржување. Тие може да се сметаат за чувари на вратата на меморијата – ако не се присутни, сеќавањата стануваат нестабилни и се распаѓаат со текот на времето.

Молекулата Ash1l припаѓа на семејство протеини кои не само што ја регулираат когнитивната меморија, туку учествуваат и во други биолошки процеси, како што е имунолошката меморија или механизмите преку кои клетките „се сеќаваат“ на својата функција за време на развојот.

Ова покажува дека задржувањето на информации е длабоко вкоренет принцип на животот. Меморијата не е ограничена само на нервниот систем. Таа е универзален механизам преку кој различните биолошки системи складираат информации неопходни за преживување.

Подоброто разбирање на молекуларните тајмери ​​би можело да помогне во развојот на нови пристапи за лекување на Алцхајмеровата болест и други нарушувања на меморијата. Ако можеме да идентификуваме кои молекули и мозочни региони ги одржуваат сеќавањата „живи“, ќе биде можно да се таргетираат и поправат оштетените патеки на меморијата.

Таквиот пристап би можел да доведе до третмани кои не само што го забавуваат губењето на меморијата, туку и поактивно придонесуваат за нејзино обновување.