Според Европската централна банка (ЕЦБ), реалните плати во еврозоната во голема мера се опоравија по остриот пад во периодот на висока инфлација во 2022 година. Номиналните плати пораснаа побрзо од цените, што значи дека Европејците сега можат да купат повеќе за своите плати. Како резултат на тоа, реалните плати во еврозоната речиси ги достигнаа нивоата забележани пред инфлаторниот бран кон крајот на 2021 година до почетокот на 2025 година.
Меѓународните организации, како што е ОЕЦД, сè уште не објавиле компаративни извештаи за платите по земја за 2025 година, а тие се очекуваат на почетокот на 2026 година. Сепак, анкетите веќе даваат увид во тековните трендови на платите.
Според извештајот „Трендови на плати 2025-26“ од Employment Conditions Abroad (ECA), реалните плати се зголемиле во 2025 година во речиси сите анкетирани европски земји, а се очекува овој тренд да продолжи и во 2026 година.
До крајот на 2025 година, реалните плати ќе се зголемат во 23 од 25-те анализирани европски земји, се вели во извештајот, додека се очекува пад во Романија (-0,9 проценти) и Украина (-3,2 проценти). Во останатите земји, растот се движи од скромни 0,2 проценти во Австрија до дури 5,1 процент во Турција.
Во Турција, комбинацијата од номинално зголемување на платите од 40 проценти и проекцијата на Меѓународниот монетарен фонд за инфлација од 34,9 проценти резултира со раст на реалните плати од 5,1 процент. Ова ја става Турција на прво место во однос на растот на реалните плати, по што следат Бугарија и Унгарија.
Меѓу „големите четири“ европски економии, највисок раст на реалните плати бележи Франција, по што следат Германија, Италија и Обединетото Кралство.
Инфлацијата ја намалува куповната моќ во Турција
Се очекува Турција да забележи највисок раст на реалните плати во 2026 година, од 8,1 проценти, во споредба со 2025 година.
„Турција се издвојува во споредба со другите европски земји бидејќи и растот на платите и инфлацијата се значително повисоки“, изјави за Euronews Business Стивен Килфедер, директор за анализа на производи во ECA. „Сепак, Турците се уште се далеку од куповната моќ што ја имаа некогаш.“
Килфедер потсети дека вработените во Турција со години страдаат од пад на реалните плати, бидејќи инфлацијата растеше побрзо од платите. Најизразениот пад е забележан во 2022 година, а беше значаен и во текот на 2024 година.
Средниот раст на платите ќе се зголеми во 2026 година
ECA проценува дека просечниот (средниот) раст на реалните плати во 25 земји ќе биде 1,4 проценти во 2025 година и 1,7 проценти во 2026 година. Романија (-0,7%) ќе доживее уште еден пад, додека се очекува сите други земји да видат раст.
Земјите со највисоки стапки на раст ќе бидат Унгарија, Полска, Чешка и Бугарија.
„Се предвидува дека економиите на Источна Европа повторно ќе ги надминат своите западноевропски економии, поттикнати од побрз економски раст и поголема продуктивност“, се вели во извештајот.
Велика Британија ќе продолжи да има најнизок раст на реалните плати меѓу најголемите европски економии – 1,1%, но ова е сепак значително подобрување во споредба со 2025 година.
Велика Британија и Италија малку заостануваат зад Франција и Германија во однос на очекуваниот раст на реалните плати во 2026 година, а клучната разлика се проекциите за инфлацијата.
„Иако се очекува Велика Британија да има највисок номинален раст на платите следната година, од 3,6%, ова зголемување во голема мера ќе биде намалено од повисоката инфлација во споредба со земјите со слични нивоа“, рече Килфедер.
Освен Грција (0,9%), се очекува сите други земји да видат раст на реалните плати од повеќе од 1%.
Зошто големите економии заостануваат зад просекот?
Покрај Велика Британија, другите големи западноевропски економии, како што се Шпанија и Холандија, се очекува да продолжат да заостануваат зад регионалниот просек. Во извештајот се забележува дека, и покрај намалувањето на инфлацијата, овие земји продолжуваат да се соочуваат со бавен раст на продуктивноста, тесни фискални услови и претпазливост на работодавачите во однос на долгорочните обврски за плати.
Резултатите се базираат на анкета на 200 мултинационални компании спроведена помеѓу август и октомври 2025 година. Испитаниците беа прашани за зголемувањето на платите што го спровеле во 2025 година и за она што го очекуваат во 2026 година. Врз основа на стапките на инфлација од Светскиот економски преглед на ММФ од октомври 2025 година, ЕЦА го пресмета растот на реалните плати.
