Додека природата цвета и пролетта го достигнува својот врв, православните верници се подготвуваат за Ѓурѓовден – празник посветен на Свети Георгиј, чуварот на храброста и животот. И додека вечерта на 6 мај во многу домови се подготвува оброк, далеку поважен од храната е стариот народен обичај: украсувањето на куќата со зеленило и симболични растенија, кои според верувањата носат здравје, среќа и нова година. Овој обичај се пренесувал од колено на колено со векови – а денес се верува дека има посебна моќ.
Гранки, венци и растенија со значење: Тајниот јазик на природата во служба на домот
Вечерта, пред самиот Ѓурѓовден, домаќинот или еден од членовите на домаќинството оди во шума, овоштарник или ливада да бере млади гранки и тревки. Најчесто се користат леска, дренка, здравец, крин на долината и млечен трн. Овие растенија ја украсуваат:
- дворната порта
- влезната врата од куќата
- прозорците, шталите и помошните згради.
Се верува дека носат „здравје, овошје и посеви во домот и полето. Ова е симболична молитва до природата да го заштити семејството и да обезбеди просперитет.
Венци од кринови: Не само убави, туку и моќни
Венци од долински лилјани и други пролетни растенија се плетат со посебна грижа. Тие се закачени над вратата и, според народното верување, го чуваат домот во текот на целата година. Во некои региони, обичајот налага венците да не се вадат до следниот Ѓурѓовден, кога се палат и се заменуваат со нови, како знак на обновена енергија.
Ѓурѓовденско миење: Вода која лекува и штити
Друг моќен ритуал е подготовката на „волшебна вода“ во пресрет на празникот. Во садот се става:
корнел (за сила и здравје),
мудрец (за виталност),
пролетни растенија,
црвено велигденско јајце (домаќинка),
и на крајот – пленното растение (за љубов).
Оваа вода се остава преку ноќ под роза во градината, а наутро сите во куќата се мијат со неа:
децатa – да бидат силни како дрен,
девојчињата – за нивните момчиња да се секогаш околу нив,
домаќини – за нивната куќа да е заштитена,
постарите – да имаат здравје и долг живот.
Крстови од гранчиња од леска: Тивка заштита од катастрофи
Во некои села е вообичаено да се прават крстови од гранчиња од леска и да се залепат во нивите, лозјата и бавчите. Овој симбол има заштитна функција – да ги заштити посевите од град и болести. Детали како овие докажуваат колку животот во минатото бил поврзан со природата и верата.
Ѓурѓовденска зора: Време за симболично излегување на полјана
Во некои региони, домаќините и домаќинките стануваат на пукнатината на зори за да соберат цвеќиња од крин, а девојките одат боси во росата за да го зачуваат своето здравје и убавина. Овој контакт со природата се сметаше за обновување на врската со божествените сили кои управуваат со плодноста, здравјето и семејната среќа.
