Како живее ајатолахот Хамнеи: Се крие во подземни тунели, нема мобилен телефон, а наредбите се пренесуваат од уво до уво!

Во време кога Блискиот Исток ја доживува својата најсериозна безбедносна криза во последните децении, иранскиот врховен водач, ајатолахот Али Хамнеи, човек чиј збор ја одредува судбината на милиони, се наоѓа во силно чуван подземен бункер. Оваа информација, потврдена од повеќе извори, фрла ново светло на размерите на заканата и нивото на параноја што владее на највисоките нивоа на Исламската Република Иран, пишуваат странските медиуми.

Бегство во подземјето: Лавизан – иранскиот „црн бункер“

Според информациите протечени од иранските безбедносни кругови, ајатолахот Хамнеи, заедно со неговото потесно семејство, бил преместен во подземен бункер во Лавизан, населба во североисточниот дел на Техеран, само неколку часа откако Израел изврши воздушни напади врз ирански воени и нуклеарни цели во средината на јуни годинава.

Извори блиски до иранската влада тврдат дека бункерот е длабоко под земја, опремен со системи за филтрирање на воздухот, сопствена енергија и извори на вода и е способен да ги издржи најтешките конвенционални, како и хемиски или биолошки напади. Сите електронски уреди во бункерот се исклучени или под строг надзор, а комуникацијата со надворешниот свет се врши исклучиво преку доверливи курири или специјализирани „безбедни линии“ кои не можат да се пресретнат со стандардни методи на електронски надзор.

Кој е со ајатолахот?

Во бункерот не се само Хамнеи и неговата сопруга, туку и неговиот син Мојтаба, кој со години се споменува како потенцијален наследник, како и други членови на семејството. За време на претходните вонредни ситуации, како што се масовните напади со беспилотни летала и ракетни напади врз Израел во 2024 година, Хамнеи исто така се засолни во истиот бункер, што укажува на разработен протокол за кризни ситуации. Хамнеи е придружуван од врвни воени команданти, особено од Корпусот на револуционерната гарда (ИРГЦ), додека остатокот од политичкото и военото раководство е преместено во други подземни објекти низ Техеран и околината. Иранското Министерство за разузнавање издаде наредба за сите високи функционери да ги напуштат своите вообичаени резиденции и канцеларии и да се засолнат во бункери, со забрана за употреба на мобилни телефони и електронски комуникации за да се спречи нивната локација и потенцијални атентати.

Бункерите како симбол на моќ и страв

Иранската држава со години инвестирала милијарди долари во изградба и одржување на подземни објекти. Покрај Лавизан, познати бункери има и во комплексот под планината Алборз, во близина на градот Ком и во воениот комплекс Падаран. Сите овие објекти се поврзани со тунели, а пристапот до нив е строго ограничен и под постојан надзор од елитни единици.

Бункерите не се само засолништа – тие се и центри за управување со кризи, со командни простории, магацини за храна и лекови, па дури и простории за молитва и приватни состаноци. Според извори, тие се местото каде што се водат најважните воени и политички операции, а во случај на целосен прекин на комуникациите со надворешниот свет, од нив би продолжило управувањето со државата.

Една од најважните безбедносни мерки е целосно исклучување на електронските комуникации. Според извори од Њујорк Тајмс, Хамнеи повеќе не користи мобилен телефон, е-пошта или други електронски уреди. Тој комуницира со своите команданти и најблиски соработници исклучиво преку доверлив помошник, што го намалува ризикот од електронски надзор или хакирање. Овој метод на комуникација го успорува донесувањето одлуки, но е неопходен за да се спречи откривањето на локацијата на лидерот. Во итни ситуации, наредбите се пренесуваат „во синџир“ – од Хамнеи до помошниците, потоа до командантите од понизок ранг, сè до последните извршители на теренот.
Психолошка војна и симболиката на криењето
Криењето на врховниот лидер во бункер има и силна психолошка димензија. Од една страна, тоа ја покажува сериозноста на заканата и подготвеноста на режимот за најлошото сценарио. Од друга страна, испраќа порака до иранската јавност и противниците дека системот е отпорен и ќе опстане дури и ако на мета се највисоките функционери.

Но, оваа ситуација отвора прашања и за стабилноста на режимот. Аналитичарите предупредуваат дека смртта или исчезнувањето на Хамнеи може да создаде вакуум во моќта што најверојатно ќе го пополнат најрадикалните елементи на Револуционерната гарда, што потенцијално ќе доведе до уште поголема нестабилност во земјата и во регионот.

План Б: Наследници и синџир на команда

Свесен за ризиците, Хамнеи именуваше тројца високи свештеници како можни наследници, а воениот синџир на команда избра заменици во случај главните офицери да умрат или да бидат заробени. Оваа „резервна постава“ има задача да го одржи континуитетот на моќта и да спречи хаос во случај на ненадејна загуба на врховниот лидер.

Додека надворешниот свет шпекулира за точната локација на ајатолахот Хамнеи, иранскиот режим испраќа порака за сила и издржливост. Бункерите под Техеран и другите градови не се само засолништа, туку и симболи на режимот кој, соочен со егзистенцијални закани, се повлекува под земја, подготвен за долготрајна борба. Но, во исто време, оваа слика зборува и за длабоката несигурност и страв што владее меѓу иранските елити, свесни дека нивната судбина може да се промени за миг – во тишината на бетонските ходници, далеку од очите на јавноста…, пишува Слободна Далмација