Каде во Европа се живее најдобро од плата?

Бруто-платите не се најточниот показател за споредба на европските земји, бидејќи стапките на данокот на доход и придонесите за социјално осигурување значително се разликуваат, а некои земји обезбедуваат дополнителна поддршка за домаќинствата со деца. Затоа, годишната нето плата е покорисна алатка за споредба.

Се поставува прашањето: кои земји во Европа обезбедуваат највисоки просечни нето плати? Каде заработувате најмногу во просек? И кога заработката ќе се приспособи на куповната моќ, остануваат значителни разлики. Според Евростат, во 2024 година, годишните нето плати во ЕУ се движеле од 11.074 евра во Бугарија до 50.410 евра во Луксембург, додека просекот на Унијата бил 29.573 евра, пишува Еуроњуз.

Податоците се однесуваат на самци без деца кои остваруваат 100% од просечната плата, но анализирани се и други варијанти. Помеѓу трите земји на ЕФТА, Швајцарија води со најголема нето заработка – 85.631 евро, а потоа следи Исланд со 57.573 евра. Норвешка е петта со 47.232 евра, што ја потврдува доминацијата на земјите кои не се членки на ЕУ во однос на нето приходот. Високи нето плати бележат и нордиските земји: Данска (43.913 евра), Финска (36.877 евра) и Шведска (36.147 евра), сите над европскиот просек. Во рамките на ЕУ, по Луксембург следат Холандија (47.892 евра) и Ирска (46.208 евра) со најголема нето заработка. Од друга страна, јужноевропските земји како Италија (24.797 евра), Шпанија (24.571 евра) и Грција (18.709 евра) се значително под просекот. Источните членки Романија (12.655 евра), Бугарија (11.074 евра) и Унгарија (13.883 евра) имаат најниски нето плати во Унијата, додека Турција (11.440 евра) е само малку над Бугарија.

Од четирите најголеми економии на ЕУ, Германија има најголема нето заработувачка (39.594 евра), потоа Франција (32.354 евра), додека Италија и Шпанија, и двете со нешто под 25.000 евра, заостануваат зад просекот. Кога приходите се приспособуваат на стандардите за куповна моќ (ППС), опсегот на нето приход во ЕУ се движи од 16.784 евра во Словачка до 40.948 евра во Холандија, додека просекот на ЕУ е 28.906 евра. Ако се додадат земјите надвор од ЕУ, Швајцарија сè уште го држи првото место со 48.331 евра (ППС), пред Норвешка (38.712 евра), додека Холандија го зазема третото место. Првата петорка ја заокружуваат Луксембург (37.630 евра) и Австрија (37.359 евра). Постои јасна разлика помеѓу истокот и западот на Европа, при што повеќето земји од источниот, балтичкиот и балканскиот регион се на дното на скалата.

Португалија е исклучок, иако географски се наоѓа во западна Европа, нејзината економска позиција со ППС под 20.000 повеќе потсетува на источноевропските земји. Номинално, разликата меѓу највисоката (Луксембург) и најниската (Бугарија) нето заработка во ЕУ е повеќе од 4,5 пати. Кога заработката се коригира според куповната моќ, оваа разлика се намалува на 2,4 пати, меѓу Словачка и Холандија. Меѓу четирите најголеми економии, само Германија има PPS над европскиот просек. Домаќинствата со деца генерално заработуваат повеќе нето приход од самохраните домаќинства. Така, додека просечниот самец без деца во ЕУ има годишна нето плата од 29.573 евра, пар со еден вработен и две деца заработува 35.656 евра. Разликата доаѓа од даночните олеснувања и семејните поволности, пренесува Вечерни.хр.

Единствената земја каде составот на домаќинствата не влијае на нето приходот е Турција. Во земји како Кипар, Финска, Норвешка, Шпанија и Шведска, постојат разлики, но тие се мали – под 10%. Најголем пораст на нето заработката за домаќинствата со деца е забележан во Словачка, Полска, Луксембург и Белгија, каде заработката била над 40% повисока отколку кај самците. На пример, во Словачка просечната нето плата се зголемува од 14.070 евра (самец без деца) на 19.851 евро за пар со еден вработен и две деца. Паровите со две деца и двајцата вработени генерално имаат повисоки нето приходи од домаќинствата без деца, иако разликата е помала отколку кај семејствата со еден вработен. Во просек, овие домаќинства во ЕУ имаат нето приход од 63.523 евра.