ИПАРД на пауза, земјоделците во неизвесност дали ќе ги добијат вложените пари

Поради времен прекин на ИПАРД-програмата земјоделците се во неизвесност дали ќе ги добијат парите за механизација. Европската програма беше стопирана поради примање поткуп од страна на директорот на Агенцијата за финансиска поддршка на земјоделството и руралниот развој, Илија Стоилев, и пет лица вработени во Агенцијата. Од компаниите кои веќе имаат склучени договори и реализирано инвестиции од оваа програма, се надеваат дека состојбата ќе се нормализира и дека ќе ги добијат парите за реализираните проекти. Министерот за земјоделство, Цветан Трипуновски, истакна дека активностите во АФПЗРР се одвиваат согласно со планираната динамика, а ИПАРД-апликациите се во фаза на евалуација. Тој нагласи дека веднаш по сознанијата за злоупотреби од страна на директорот и на други лица, бил активиран Националниот механизам, по што националниот координатор презел мерки за брза реакција и привремено стопирање на работата на Платежната агенција со цел да се утврди што точно се случувало.

– Тоа не значи блокада на средствата од Брисел, како што тврдеше опозицијата. Обидите да се манипулира јавноста дека ќе изгубиме 130 милиони евра грантови и дека земјоделците ќе останат без поддршка се невистини – нагласи Трипуновски, додавајќи дека реакцијата на државата била оценета позитивно токму од Брисел.

Во ИПАРД 3-програмата (2021 – 2027) вкупниот буџет изнесува 128 милиони евра од кои 97 милиони се европски средства, а 31 милион евра национално кофинансирање.

– Од 453 склучени договори, 289 се веќе исплатени, 111 корисници немаат поднесено барања за исплата, а 53 договори се во фаза на чекање. Паѓаат во вода обвинувањата на опозицијата дека илјадници договори ќе останат без средства и дека земјоделството ќе колабира – истакна министерот.

За да ги добијат парите од ИПАРД, земјоделците мора прво да ја реализираат инвестицијата. Така на пример, ако аплицирале за земјоделска механизација, пред да ги земат парите за механизацијата,  мораа да ја купат механизацијата со кредит и да плаќаат камата на тие средства сè додека се изврши поврат на средствата.

– Повратот на средствата од ИПАРД-програмата земјоделците го добиваат по исплата и по добивање на механизацијата. Освен што земаат кредит за да ја купат земјоделската маханизација, друг проблем е што цената на механизацијата постојано расте. Така на пример, ако аплицираш за комбајн од 18 илјади евра, по извесно време ти кажуваат дека цената и е зголемена поради инфлација, транспорт или поради други трошоци. Поради тоа, многу земјоделци се откажаа бидејќи цената од 18 илјади им се качи на 21 илјада евра, а во тие 3 илјади евра ИПАРД не учествува. Така тие имаат дополнителни давачки кои мораат да си ги платат од џеб, изјави за весникот ВЕЧЕР Тони Максимов од Националната земјоделска мрежа.

Ние имавме предлог да склучиме фиктивен договор, односно земјоделците да платат 50 отсто, а другите 50 отсто државата да ги префрли на фирмата од која ја купуваме механизацијата. Во тој случај, земјоделците ќе земат само 9 илјади евра кредит, а останатите ќе ги плати државата која потоа ќе ги компензира преку парите од ИПАРД.

– Се надеваме дека средствата од ИПАРД ќе продолжат да течат и дека проектите ќе се реализираат, зашто во спротивен случај ќе изгубат не само земјоделците туку и државата со тоа што многу проекти за рурален развој ќе останат нереализирани. Освен за земјоделска механизација, парите од ИПАРД може да се користат и за преработки на земјоделски производи, сушарници, дестилерии, откупни центри… вели Максимов.

И од компаниите кои имаат склучено договори и имаат влезено во реализација на милионски проекти се надеваат на поврат на вложеното.

ИПАРД 3 програмата за период од 2021 до 2027 година има предвиден вкупен буџет од околу 97 милиони евра. Овие средства се распоредени по различни мерки: инвестиции во земјоделски стопанства, во преработка и маркетинг, диверзификација на рурални бизниси, советодавни и техничка помош, како и локален развој.

ИПАРД 3 е претпристапна програма наменета за земји кандидати за членство во ЕУ и претставува витален инструмент за подобрување на конкурентноста на земјоделската привреда и руралниот развој пред целосна интеграција во Унијата.

(А. С.)