ФТ: Европа мора да го зголеми притисокот врз Вучиќ за одржување фер избори, реформите не се пат на автократите

Европа мора да го зголеми притисокот врз претседателот на Србија, Александар Вучиќ, да биде поодговорен и да одржи навистина фер избори, со цел да се избегне подлабока демократска регресија, пишува Фајненшл тајмс (ФТ).

Додека Соединетите Американски Држави (САД) се чини дека засега го напуштија балканскиот простор, Европската Унија (ЕУ) и Велика Британија не го сторија тоа, но предолго му попуштија на Вучиќ, пишува весникот, додавајќи дека Брисел и Лондон треба да дејствуваат и да го искористат економското влијание.

„Ако не го сторат тоа и Србија продолжи по авторитарниот пат, тоа нема да биде само вина на Вучиќ, туку и на неговите западни поддржувачи кои го вртат“, пишува лондонскиот весник.

Во текстот се наведува дека, иако Србија е само кандидат за членство во ЕУ, Вучиќ има блиски врски со лидерите на Унијата, како што се претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен и францускиот претседател Емануел Макрон, „не само преку фактот дека тој нуди можност европските рударски компании да ги експлоатираат наоѓалиштата на литиум во Србија“ со цел поголема енергетска независност за Европа.

Вучиќ, исто така, се додава во текстот, изградил добри односи со блиски соработници на американскиот претседател Доналд Трамп за време на неговиот прв мандат.

Осврнувајќи се на политиката на Вучиќ за балансирање на глобалната сцена и одржување добри односи со Москва, Пекинг, Брисел и Вашингтон, ФТ пишува дека неговата рутина да се осигура „можеби заслужува да биде проучена“ од други земји кои имаат стратешки партнерства со неколку глобални сили, но дека дома се приближува кон крајот на патот бидејќи „фрустрациите поради неговото неодговорно и нетранспарентно владеење се претворија во протести“.

„Реал-политиката ја одразуваше желбата Србија да не се лизне во руската орбита. Но, овој пристап повеќе не е одржлив. Вучиќ треба да биде притиснат да биде поодговорен и да одржи навистина фер избори; ова е секако неопходно за секоја надеж за членство во ЕУ. Алтернативата е Србија да го следи патот по кој, за жал, тргна Грузија, станувајќи лажна демократија врз која ЕУ нема никакво влијание и чии ексцеси не може да направи ништо повеќе освен да го изразува протестот со соопштенија“, се вели во текстот што го потпишува уредничкиот тим на лондонскиот дневен весник.

„Фајненшл тајмс“ пишува дека по околу една деценија на власт, „ветераните авторитарни лидери“ неизбежно се наоѓаат на раскрсница: дали да ја интензивираат репресијата, да го консолидираат својот круг капиталистички пријатели и да ги задушат преостанатите независни медиуми, доколку ги има, или да ги прифатат повиците на опозицијата за реформи.

„Автократите речиси секогаш се одлучуваат за првиот пристап и стануваат потврдокорни. Сега, со антивладините демонстранти на улиците на главниот град Белград, српскиот претседател Александар Вучиќ се соочува со овој избор“, пишува весникот.

Лондонскиот весник потсетува дека од ноември, по смртта на 16 лица при уривањето на настрешницата на железничката станица во Нови Сад, демонстрантите излегуваат на улиците во голем број и дека минатата недела беше најнасилниот протест со судири со полицијата во неколку градови.

„Со текот на годините, Вучиќ, екстремен националист во младоста, го користеше пансрпскиот сентимент и иредентизмот меѓу српските малцинства во соседна Босна и Косово за да ја зајакне поддршката. Но, таа карта можеби ја губи својата моќ“, пишува „Фајненшл тајмс“.

Според весникот, Вучиќ теоретски сè уште би можел да ги отстрани ограничувањата за недржавните медиуми, да го отвори политичкото поле за опозицијата и да започне вистински независни истраги за скандали како што е уривањето на настрешницата.

„Ваквите потези би помогнале и во обидот на Србија да се приклучи на ЕУ, кој долго време е во застој. Но, реформите не се патот на автократите: Вучиќ презема мерки сè пожестоко“, оценува ФТ.