Единствениот јасен знак дека детето е жртва на врсничко насилство

Врсничкото насилство е растечки проблем во цела Европаа во последниве години. Покрај вербалното и физичкото насилство, денешните деца се сè повеќе изложени на насилство во дигиталната средина, што може да се случи дури и зад затворената врата од нивната соба дома, па дури и додека седат до нас на каучот во дневната соба. Насилството што го трпат децата, според некои индикатори, често е невидливо за околината, а некои ситуации со кои се соочуваат не се лесно решаваат дури ни од возрасните, а камоли од децата. Последиците за менталното здравје на децата можат да бидат сериозни и долготрајни. И тоа не значи дека родителите и наставниците не сакаат да помогнат, воопшто не, проблемот е што тие честопати дури и не гледаат дека децата трпат врсничко насилство, а не се ни сигурни како да ги препознаат знаците дека детето е жртва на насилство или како да реагираат во такви ситуации.

Бројките се исклучително загрижувачки и покажуваат зголемување на различните форми на насилство кај децата на сè помлада возраст. Сето ова води кон зголемен ризик за нивната емоционална, социјална и психолошка благосостојба. Растечката фреквенција на насилство е поврзана со развој на долготрајна анксиозност, депресија, чувство на осаменост, намалена емоционална благосостојба и ризик од самоубиствени мисли, па затоа е многу важно да се справиме со овој проблем во општеството и правилно да им помогнеме на децата кои се жртви на насилство. Но, за да можеме да го направиме тоа, прво мора да научиме да препознаваме кога децата се жртви бидејќи тие честопати не зборуваат за тоа самите поради голем број фактори, вклучувајќи срам и страв.

Имено, како и возрасните, децата имаат многу различни начини на справување со стресни и трауматски искуства, па затоа ваквите ситуации можат да поминат без видливи реакции, па сè до реакции што можеме, а можеби и не мора да ги поврземе со насилство од врсници (повлекување, плачење, вознемиреност, лутина и агресивност…). Сите реакции се всушност очекувани и сосема нормални. За жал, и истражувањата и искуството ни кажуваат дека возрасните (и семејството, но и вработените во системот) честопати ги потценуваат искуствата на детето. Ова е важен фактор на ризик, кој всушност ја намалува веројатноста детето да се довери во иднина.

Првиот и најважен чекор е да му верувате на детето дека неговото или нејзиното искуство е вистинско и автентично. Во денешното општество, каде што насилството и злоупотребата се преселија на социјалните мрежи, честопати ги пропуштаме физичките, видливи знаци на насилство и злоупотреба. Насилството сега е почесто уцена, изолација, навреди и исмејување преку социјалните мрежи.

Потоа, важно е да се поврзат сите учесници во насилството, како и системите што се грижат за децата, првенствено образовните институции и системот за социјална помош, а потоа здравствениот систем, полицијата и, доколку е потребно, судовите. Само ова набројување покажува колку е сложен системот што се грижи за децата и со тоа колку е тешко да се започне брзо и ефикасно. Но, ако поединците во системите се добро поврзани, сè ќе функционира за да се заштитат жртвите и да се работи со децата – сторителите на насилство – на квалитетен начин.

Сепак, она што е најважно е систематското спречување на насилството, кое, кога се случува, е со висок квалитет, но често зависи од финансирање на проекти и затоа не е конзистентно и сеопфатно.

Накратко, потребно е да му се верува на детето и да се вклучат сите системи што можат да помогнат, да обезбедат поддршка и да влијаат врз сторителите на насилство.