Црна Гора го слави Денот на државноста – одбележувањето не помина без скандал

Црна Гора денес го слави Денот на државноста, во спомен на 13 јули 1878 година, кога беше призната како независна држава на Берлинскиот конгрес, и истиот датум во 1941 година кога започна националното востание против фашизмот, пренесува „Хина“.

Во Црна Гора, 13 јули се слави како Ден на државноста, бидејќи на тој ден во 1878 година, нејзината независност беше призната на Берлинскиот конгрес, а на истиот ден во 1941 година, беше започнато национално антифашистичко востание.

Ова беше вовед во Народноослободителната борба, во која, со важни политички одлуки, започна обновувањето на државноста на Црна Гора, укината во 1918 година со нејзиното припојување кон Србија, односно Кралството на Србите, Хрватите и Словенците, кое подоцна стана Југославија.

На црногорското антифашистичко национално собрание, одржано кон крајот на 1944 година во Колашин, била донесена одлука за статусот на Црна Гора како една од федералните единици на идната федерална Југославија.

Црногорското општество има речиси унифициран став за 13 јули 1878 година, додека 13 јули 1941 година е контроверзен во општеството, бидејќи востанието го организирале партизански одреди, но во него учествувале и четници кои подоцна станале соработници на окупаторите, според некои црногорски историчари.

Обвинувања за историски ревизионизам

Црногорската опозиција тврди дека дел од владејачкото мнозинство, предводено од лидерот на просрпската десница и претседател на црногорскиот парламент, Андрија Мандиќ, се обидува да спроведе историски ревизионизам и да ја изедначи улогата на партизаните и четниците во Втората светска војна.

На протестот во Подгорица, поддржан од опозицијата, беше објавено дека минатото нема да биде препишано и заборавено.

Обраќајќи се на собирот, деканот на Факултетот за црногорски јазик и литература, Александар Радоман, рече дека на 13 јули „Црна Гора е поделена со остри линии на разграничување“.

„Но, ова не се етнички линии, како што сакаат да нè натераат да веруваме, туку вредности. Од една страна, тука се оние кои ја наследуваат борбата за слобода на црногорскиот народ, а од друга страна, тука се духовните потомци на поранешниот митрополит на Српската православна црква, Јоаникије Липовац, кој на денот пред 13 јули 1941 година, наздрави за окупаторскиот губернатор“, рече Радоман.

Црногорскиот претседател Јаков Милатовиќ положи венец на споменикот на партизанскиот борец, а во интервју за дневниот весник „Побједа“ рече дека секој што го поткопува 13 јули и антифашизмот удира по самите темели на граѓанска и европска Црна Гора.

„Оваа порака не е насочена против никого, туку е потсетник за она што нè поврзува сите: да изградиме општество засновано на толеранција, меѓусебно почитување и почитување на демократските вредности. Во тој дух, цврсто останувам посветен на визијата за Црна Гора како граѓанска, мултикултурна и секуларна држава, во која минатото не се користи за поделби, туку за меѓусебно разбирање и зајакнување на социјалната кохезија“, рече Милатовиќ.

Скандал со доделувањето на највисокото црногорско признание за оваа година

Зборувајќи за скандалот што го придружуваше доделувањето на наградата по повод 13 јули, највисокото признание во Црна Гора, кое оваа година му беше доделено на писателот Беќир Вуковиќ, кој го негира постоењето на црногорската нација, Милатовиќ оцени дека „за жал, и оваа година, највисокото државно признание беше злоупотребено за политички цели“.

Тој нагласи дека оваа година наградата е обезвреднета, „и во очите на јавноста и во однос на оние кои навистина ја заслужуваат. Оваа практика мора да се запре, а наградата да се одвои од какво било партиско донесување одлуки“, изјави Милатовиќ за „Побједа“.