Циклусот зима, пролет лето, есен е повеќе „илузија“: Хаотично се менува сликата за природата

Нова сателитска студија открива дека годишните времиња на нашата планета се многу посложени и хаотични отколку што претходно мислевме. Објавена во списанието Nature, студијата се базира на 20 години сателитски снимки, кои открија области каде што сезонските циклуси се несинхронизирани, дури и на локации многу блиску една до друга.

Со векови, луѓето го мереле текот на времето низ четирите годишни времиња: зима, пролет, лето и есен. Сепак, студијата предводена од екологот на CSIRO, Дру Терасаки Харт, покажува дека овој циклус е повеќе „илузија“ отколку глобална реалност.

Научниците создадоа интерактивна мапа што ги прикажува сезонските циклуси на раст на вегетацијата низ планетата. За разлика од постарите методи, кои претпоставуваа фиксни периоди на раст, новата анализа ги доловува суптилните промени во времето и интензитетот на активноста на растенијата. Овие разлики се особено изразени во тропските и сушните зони, каде што сезонските транзиции не се толку јасни како во умерените региони.

Едно од клучните наоди е постоењето на таканаречените „жаришта на асинхронија“. Ова се области каде што сезонската активност на екосистемите драматично отстапува дури и на мали растојанија.

Најкарактеристичните случаи се наоѓаат во медитеранските клими, како што се Калифорнија, централен Чиле, Јужна Африка, јужна Австралија и самиот Медитеран. Таму, шумите покажуваат „двоен врв“ во нивниот годишен циклус на раст, при што вториот врв се јавува до два месеци подоцна од соседните екосистеми. Резултатот е мозаик од ритми, каде што шумите и посувите области се надвор од фаза, и покрај заедничката клима.

Карактеристичен пример доаѓа од Аризона – градовите Феникс и Тусон, оддалечени само 100 милји, покажуваат сосема различни сезонски циклуси поради различната распределба на врнежите.

Уште поинтензивни феномени на асинхронија се наоѓаат во тропските планински области. Таму, надморската височина, топографијата и микроклиматските услови создаваат долини и падини кои следат различни сезонски ритми.

Според истражувачите, овие разлики се „фундаментални за дистрибуцијата на видовите“ во области со висок биодиверзитет. Бидејќи достапноста на храна, вода и засолниште зависи од годишните времиња, недостатокот на синхронизација може да доведе до еволутивна дивергенција и нови видови.

Картата создадена од научниците не само што ги покажува сезонските разлики во реално време, туку може да предвиди и како тие ќе се променат во иднина поради климатските промени. Истражувањето се смета за клучно за разбирање како глобалното затоплување дополнително ќе го наруши ритамот на животот на Земјата, со последици за екологијата, земјоделството и зачувувањето на биодиверзитетот.