Во последните месеци, терминот „Директива Ханибал“ се споменува сè почесто во меѓународните медиуми, воена постапка на израелската армија што предизвикува контроверзии со децении.
Темата се најде во фокусот на јавноста откако египетско-американскиот сатиричар и поранешен доктор Басем Јусеф го обвини британскиот водител Пирс Морган дека никогаш не истражувал или сериозно дискутирал за ова контроверзно воено правило.
Што точно е „Директивата Ханибал“?
Тоа е воена постапка што е развиена во Израел во 1980-тите, по искуствата со киднапирањето на израелски војници за време на конфликтот во Либан. Нејзината цел беше јасна: да се спречи заробувањето на војниците, бидејќи секое киднапирање предизвикуваше политички и безбедносни превирања во израелското општество.
Сепак, во пракса, „Ханибал“ значеше дека киднапирањето мора да се запре со сите достапни средства – дури и по цена на животот на киднапираниот војник. Тоа е она што ја прави директивата една од најконтроверзните воени процедури во современите конфликти.
Како се применува на терен
Кога командантите прогласија „Ханибал ситуација“, на единиците им беше дозволено да отворат оган врз киднаперите, па дури и врз возила или згради за кои се верува дека содржат заробен војник. Критичарите велат дека ова честопати доведувало до масовни цивилни жртви, бидејќи нападите биле извршени од артилерија, авиони или хеликоптери во населени области.
Еден од најконтроверзните примери се случил во 2014 година во Рафа, во јужна Газа, кога израелската војска започнала масовна воздушна и копнена офанзива по киднапирањето на израелскиот војник Хадар Голдин. Според организациите за човекови права, стотици цивили биле убиени за само неколку часа. Иако израелските власти никогаш официјално не потврдија дека „Директивата Ханибал“ била употребена во тоа време, бројни извештаи и сведоштва укажуваат на ова.
Организации како што се Амнести Интернешнл и Хјуман Рајтс Воч со години предупредуваат дека „Директивата Ханибал“ може да биде спротивно на меѓународното хуманитарно право, бидејќи дозволува употреба на сила што ги загрозува не само спротивставените борци, туку и цивилите, па дури и самите израелски војници. Официјалниот израелски став отсекогаш бил дека директивата не значи „намерно убивање на сопствениот народ“, туку дека станува збор за спречување на киднапирања „по секоја цена“.
Прашањето по 7 октомври
По нападот на Хамас на 7 октомври 2023 година, израелските и меѓународните медиуми објавија дека армијата можеби активирала процедури слични на „Ханибал“ во некои делови од јужен Израел. Хаарец и Ал Џезира, меѓу другите, објавија сомневања дека израелските сили отвориле оган врз возила и куќи во кои се наоѓале нивни цивили, кои биле заробени и земени како заложници. Официјален Тел Авив ги негираше обвинувањата, но јавната дебата за оваа тема е дополнително разгорена, пишува Кликс.ба.
