Би-Би-Си: Нова мутација на грип може да ја донесе „најлошата сезона во последната деценија“

Грипот се јавува секоја зима, но оваа година се чини дека е поинаку, пишува Би-Би-Си.

Сезонскиот вирус на грип одеднаш мутираше во текот на летото; се чини дека избегнува дел од нашиот имунолошки систем, предизвикувајќи ја сезоната на грип повеќе од еден месец порано и е од тип што предизвикува потешка болест.

Националната здравствена служба на Велика Британија (NHS) сега издаде предупредување „грип вакцина SOS“, бидејќи расте стравот дека комбинацијата би можела да доведе до многу тешка зима, пишува Би-Би-Си.

Постои голема неизвесност, но водечките експерти за грип велат дека нема да бидат изненадени ако ова се покаже како најлошата сезона на грип во последната деценија.

„Долго време не сме виделе ваков вирус, овие модели се невообичаени“, вели професорката Никола Луис, директорка на Глобалниот центар за грип на Институтот Франсис Крик.

„Загрижена сум, апсолутно“, додава таа. „Не паничам, но сум загрижена“.

Што се случува – и што можеме да направиме?

Научниците ја следат еволуцијата на вирусите на грип бидејќи тие постојано мутираат, а сезонската вакцина мора да се ажурира секоја година.

Оваа еволуција се случува во шема позната како „поместување и дрифт“ – поголемиот дел од времето вирусот се менува постепено, но повремено има ненадеен скок кога вирусот значително се менува.

Тоа се случи во јуни оваа година.

Седум мутации се појавија во сојот H3N2 на сезонски грип, што доведе до „брзо зголемување“ на бројот на пријави за мутираниот вирус, вели професорот Дерек Смит, директор на Центарот за еволуција на патогени на Универзитетот во Кембриџ.

Невообичаено е што ова се случило во средината на летото, надвор од нормалната сезона на грип.

„Речиси е сигурно дека ќе се прошири глобално“, вели Смит. „Тоа е нешто што брзо ќе се појави.“

До септември, како што децата се враќаа на училиште, ноќите стануваа подолги и температурите паѓаа, бројот на случаи почна да расте.

Иако научниците сè уште го истражуваат влијанието на мутациите, тие веројатно ќе му помогнат на вирусот да избегне дел од имунитетот што го развивме во текот на годините изложеност на грип и вакцинација.

Како резултат на тоа, вирусот сега се шири полесно – што објаснува зошто сезоната на грип започна порано во Велика Британија и во други земји, вклучително и Јапонија.

Ако вирусот се шири полесно, не мора да „чека“ зимата, кога поминуваме повеќе време во затворен простор, за да ја започне својата сезона.

„Многу сме напред“, вели професорот Луис. „Мислам дека ова ќе биде силна сезона на грип“.

R бројот и преносот на вирусот
Ако се потсетиме на R бројот од пандемијата – бројот на луѓе што едно заразено лице може да ги зарази – новиот мутант има предност.

Сезонскиот грип обично има R од околу 1,2, додека оваа година се проценува на 1,4, вели Луис.

Грубо кажано, ако 100 луѓе имаат грип, тие би заразиле 120 други во просечна година, а оваа година околу 140.

Најлошата сезона на грип во последната деценија?

„Многу е веројатно дека ова ќе биде тешка сезона на грип, и тоа многу наскоро – веќе сме длабоко во неа“, вели професорот Кристоф Фрејзер од Институтот за пандемиски науки на Универзитетот во Оксфорд.

„Постојат индикации дека ова може да биде полошо од некои од сезоните што ги имавме во последните 10 години.“

Во просечна сезона на грип, околу една петтина од населението се заразува, но оваа година тој број може да биде поголем, предупредува тој.

Опасности и мутации
Иако постојат некои паралели со Австралија – која имаше рекордна сезона на грип оваа година – истиот мутиран H3N2 не циркулираше таму.

Вирусот моментално се шири најшироко кај децата, особено во училиштата, но научниците стравуваат дека може да се прошири кај постарите лица, чиј имунолошки систем е послаб.

„H3 е секогаш поагресивен вирус, поопасен и има поголемо влијание врз населението“, објаснува Луис.

Минатата година, речиси 8.000 луѓе починаа од грип, додека во сезоната 2022-2023 година беа регистрирани речиси 16.000 смртни случаи. NHS веќе очекува тешка сезона.

Што можеме да направиме?
Најважниот совет: примете ја вашата сезонска вакцина против грип.

NHS во Англија предупредува дека има 2,4 милиони достапни термини за вакцинација следната недела.

Професорот Луис вели дека ова е „апсолутно најважната година“ за луѓето да се вакцинираат:

„Ако вашиот лекар ви рекол да се вакцинирате, ве молиме примете ја што е можно поскоро.“

Сепак, вакцината оваа година не е совршено совпадната со новиот мутант вирус.

Одлуката за нејзиниот состав беше донесена во февруари, за да можат да се произведат доволни количини, а новиот сој се појави дури во јуни.

„Некоја заштита е подобра од никаква“, вели професор Фрејзер, „но оваа година заштитата ќе биде малку послаба бидејќи вакцината не е идеално совпадната“.

Вакцината сè уште му помага на телото да произведува антитела и да ја намали сериозноста на болеста, дури и ако не ја спречи целосно инфекцијата. Таа исто така штити од повеќе соеви на грип кои можат да предизвикаат свои бранови на инфекција.

„Без оглед на тоа кои соеви доминираат оваа зима, можеме да бидеме сигурни дека вакцината ќе помогне да се намали ризикот од тешка болест и хоспитализација“, вели д-р Мери Ремзи од британската Агенција за безбедност на здравјето.

Во меѓувреме, на лекарите им е советувано рано да им даваат антивирусни лекови на пациентите со грип, што значително го намалува ризикот од компликации.

Јапонија се соочува и со рана сезона на грип и привремено ги затвори училиштата за да го спречи ширењето на болеста – не преку „Ковид блокади“, туку краткорочни мерки за контрола на вирусот.

Никој не знае со сигурност што ќе се случи во наредните месеци.

„Можеби сè ќе помине до следната недела“, вели професорот Луис, „но не мислам дека ќе помине“.