Предупредувањата беа јасни, но никој не обрна внимание. Експертите долго време предупредувале дека поплавите претставуваат значајна закана за двете брани наменети да заштитат речиси 90.000 луѓе во североисточна Либија, според Асошиејтед прес.
Тие во неколку наврати апелираа за итно одржување на овие две објекти, кои се наоѓаат нагорно од крајбрежниот град Дерна. Но, последователните влади во северноафриканската нација погодена од хаос не успеаја да реагираат.
– Во случај на големи поплави, последиците ќе бидат катастрофални за жителите на долината и градот – напиша Абделванис Ашур, професор по градежништво, во студиите објавени минатата година во Универзитетскиот весник Sabha University Journal of Pure and Applied Science
Предупредувањата се остварија во раните утрински часови на 11 септември, кога жителите на Дерна се разбудија од силни експлозии пред поплавите да го потопат медитеранскиот град. Откриле дека две брани пукнале, предизвикувајќи воден ѕид висок два ката, кој донел уништување и одвел цели населби во морето.
Поплавата се покажа смртоносна за илјадници луѓе за неколку секунди, откорнувајќи станбени згради и носејќи патишта и мостови. Според Либиската Црвена полумесечина и Обединетите нации, се пријавени повеќе од 11.300 загинати, вклучително и странци, а повеќе од 10.000 се водат како исчезнати една недела по катастрофата.
Занемарувањето и корупцијата се распостранети во Либија, земја со околу седум милиони жители која се наоѓа на богатство од докажани резерви на нафта и природен гас. Почнувајќи од 2022 година, земјата беше рангирана на 171 од 180 според индексот на транспарентност што го составува Transparency International..
Северноафриканската нација е во хаос од 2011 година, кога бунтот на Арапската пролет поддржан од НАТО го собори долгогодишниот диктатор Моамер Гадафи, кој подоцна беше убиен.
Оттогаш, земјата се подели меѓу ривалските администрации: едната на запад поддржана од низа вооружени групи и милиции, а другата на исток беше сојузник со самопрогласената Либиска национална армија, командувана од моќниот генерал Калифа Хифтер.
Браните Абу Мансур и Дерна беа изградени од југословенска градежна компанија во 1970-тите над Вади Дерна, која го дели градот. Абу Мансур, 14 километри од градот, бил висок 74 метри и можел да собере до 22,5 милиони кубни метри вода. Браната Дерна, позната и како Белад, е многу поблиску до градот и може да собере 1,5 милиони кубни метри вода.
Браните, изградени од глина, камења и земја, требаше да го заштитат градот од поројни поплави, кои не се невообичаени во областа. Водата собрана зад браните се користела за наводнување на посевите низводно.
– Двете брани не се одржуваат многу години, и покрај повторените поплави што го погодија градот во минатото – изјави Салех Емхана, геолошки истражувач од Универзитетот Аџдабија во Либија.
– Беа дотраени – нагласи тој.
Браните претрпеа голема штета во силната бура што го погоди регионот во 1986 година, а повеќе од една деценија подоцна студија нарачана од либиската влада откри пукнатини во нивните структури, изјави во петокот либискиот обвинител ал Седик ал-Сур.
На прес-конференција во погодениот град, ал-Сур рече дека обвинителите ќе го испитаат уривањето на двете брани, како и распределбата на средства за одржување.
– Ги уверувам граѓаните дека, кој и да направил грешки или невнимание, обвинителите секако ќе преземат цврсти мерки, ќе покренат кривична пријава против него и ќе го испратат на судење – рече Ал-Сур.
Во извештајот на државната агенција за ревизија од 2021 година се наведува дека двете брани не се одржувале и покрај издвојувањето на повеќе од два милиони долари за таа намена во 2012 и 2013 година. Во таа област не се работеше, а агенцијата за ревизија го обвини Министерството за труд и природни ресурси што не го раскинало договорот и го дала на компанија што ќе ја изврши работата, наведува АП.
