Италијанскиот вицепремиер Матео Салвини во неделата беше домаќин на конференција во Фиренца под слоганот „Бизнис, безбедност, здрав разум“, на која учествуваа лидери на крајната десница од Бугарија, Белгија, Австрија, Чешка и Холандија.
„Денес им презентираме на Италијанците и на сите Европејци поинаква идеја за Европа: Европа на правата, наместо Европа на намалувања“, рече Салвини на почетокот на своето обраќање.
Неговите зборови резонираат уште повеќе ако се земе предвид силниот раст на евроскептичните струи и националистичките струи во Европа. Покрај Шведска, каде што шведските демократи се дел од коалициската влада, самата Италија, каде на власт се премиерката Џорџа Мелони и партијата Браќа на Италија, и Унгарија со премиерот Виктор Орбан на чело, последен пример е победата на Герт Вилдерс и неговата Партија на слободата.
„Мораме да гарантираме дека одлуките што се однесуваат на нашиот народ ги носат луѓето кои најмногу ги познаваат и сакаат“, рече Вилдерс на самитот на европската десница.
За тоа време во Франција порасна поддршката за Марин Ле Пен и нејзината партија Национален собир, а според истражувањето од 17 октомври, спроведено од ИФОП за весникот „Фигаро“, таа води со поддршка од 28 отсто од испитаниците. Ова е три проценти повеќе во споредба со анкетата на јавното мислење во август и пет проценти повеќе во споредба со резултатите од 2019 година. За споредба, центристичката партија Ренесанса на претседателот Емануел Макрон доби поддршка од 20 отсто од испитаниците.
„Ние сме движења на демократски и патриотски отпор соочени со бирократска доминантна структура и самоволие“, нагласи Ле Пен за време на своето обраќање на видео-конференцијата „Работа, безбедност, здрав разум“.
Орбан зборуваше за социјалната омраза Х и го поддржа собирот.
Ќурчиќ: Мигрантската криза, пандемијата и војните ја зајакнаа десницата
Орбан е најдолго на власт од сите споменати лидери, а неговата политика е слична на онаа во европските земји, смета аналитичарот Петар Ќурчиќ од Институтот за европски студии, за Еуроњуз Србија.
„Унгарија е специфичен пример, од либерал и центрист Орбан премина надесно и стана столб на политиката на традиционалните европски вредности“, вели експертот.
Друга „дупка на фасадата на ЕУ“ е победата на Роберт Фицо во Словачка, но, како што вели Ќурчиќ, не е во ред да се класифицира како десничар, без разлика на неговата поддршка за Орбан.
„Луѓето грешат кога го нарекуваат Фицо десничар. Тој е десното крило на социјалдемократите и неговиот сојуз со Орбан е прагматичен“, вели аналитичарот.
Причините за зајакнувањето на десницата Ќурчиќ ги гледа во неколку надворешни фактори, кои имаа катастрофален ефект врз земјите од Европската унија. Тоа се мигрантската криза, пандемијата на корона вирусот и војната во Украина. Сега на тоа можеме да ја додадеме и војната во Израел бидејќи, како што наведува, е воспоставена врска меѓу европската десница и американските конзервативци кои го поддржуваат Израел.
Дополнително, расте социјалната поларизација во земјите на ЕУ, а меѓу евроскептиците и од лева и од десна ориентација се наметнува прашањето за зачувување на заедничкиот пазар и враќање на националните валути.
Колку експлозивно можат да се изразат овие проблеми кај електоратот најдобро се гледа на примерот на Герт Вилдерс. Според Ќурчиќ, тој е конзервативец кој успеал да ги премости конфесионалните поделби и да привлече гласачи надвор од традиционалното католичко јадро, кое обично гласа за десницата.
Изборите за Европскиот парламент во јуни следната година би можеле да ја размрдаат политичката сцена во ЕУ, но Ќурчиќ смета дека е тешко да се прогнозира такво нешто, со оглед дека во меѓувреме може да избие некоја нова криза или некаков договор меѓу партиите на може да се постигнат различни ориентации.
„Случајот на Вилдерс покажува дека подемот може да биде ненадеен, но не можеме да проектираме што ќе се случи за седум месеци. Анкетите предвидуваат дека три групи, левите либерали, десниот центар и зелените би можеле да имаат мнозинство мандати и да им помогнат на старите систем за опстанок.„Десната е тешко да се следи, таа сега ќе оди во две колони, конзервативците ЕЦР и групата ИД. Не знаеме дали ќе избие нова криза во Европа и дали десницата ќе биде подготвена да соработуваме со партиите на центарот“, нагласува аналитичарот.
Дека екстремните десничари сѐ уште се подготвени на отстапки покажува и фактот што Вилдерс мораше да ја ублажи својата антиисламска реторика за да формира влада и затоа е невозможно да се исклучат слични договори во Европскиот парламент. .
„По изборите, Вилдерс беше осуден да формира нова влада и поради неможноста да се формира независно, тој ја повтори својата реторика пред се велејќи дека исламот не е главното прашање во Холандија и дека нема да затвора џамии и верски училишта“, посочува Ќурчиќ.
Аналитичарот го истакнува и примерот на Алтернатива за Германија, која според последната анкета на институтот INSA ужива поддршка од 22 отсто од гласачите во најсилната европска економија и вели дека оваа партија собрала незадоволни гласачи од различни партии, но дека нивниот идентитет не е целосно десничарски.
„АФД има елементи на левичарска политика. Тие го собраа електоратот главно од истокот на земјата, но и од провинцијата Хесен“, вели аналитичарот и посочува дека еден од лидерите на АФД, Алис Вајдел, е припадник на ЛГБТ популацијата.
Прибиќевиќ: Има се помалку вистински лидери
Поранешниот амбасадор на Србија во Велика Британија и Германија, Огњен Прибиќевиќ, денеска изјави дека десницата во Европа ја зајакнува социјалната криза, бидејќи во Европа има голем број мигранти кои доаѓаат и ја менуваат сликата за Европа. , а луѓето се уште не го достигнале нивото да можат да прифатат толку големи бројки.разлики за кратко време.
„Ова е сосема ново време во кое живееме, особено времето што доаѓа, а има се помалку и помалку вистински лидери. Нема повеќе лидери како Черчил, Де Гол, Маргарет Тачер, бидејќи времето се промени. променети затоа што живееме во време обележано со голема криза на системот на вредности, образовниот систем, за кој особено зборуваше (неодамна починатиот американски дипломат Хенри) Кисинџер, и време кога се помалку значење им се придава на хуманитарните науки и општествени науки“, изјави тој за Танјуг.
Прибиќевиќ вели дека ова е време обележано со голема лидерска криза во целиот свет, како и со недостаток на големи идеи, поради што нема големи лидери бидејќи, како што објасни, големи лидери се оние кои смислуваат или следат големи идеи.
„Гледаме што се случува во САД, ја гледаме Русија, гледаме што направи Америка со приближувањето на НАТО кон Русија, предизвикувајќи голема сила како Русија, а потоа од друга страна гледаме како Русија варварски реагираше со инвазијата на Украина. , и доживување на најголемото понижување што го доживеала една голема сила во последните неколку стотини години, во тој случај со Пригожин и приватната војска која го загрози целиот систем“, рече тој.
